Polityka zagraniczna Zygmunta Starego

Zygmunt Stary prowadził aktywną politykę zagraniczną, koncentrując się na kilku kluczowych obszarach:

1. Walki z Wielkim Księstwem Moskiewskim:

   • Celem było odzyskanie terenów utraconych przez Litwę
   • Żadna ze stron nie mogła zdobyć przewagi (np. utrata Smoleńska, ale zwycięstwo pod Orszą w 1514 r.)
   • Wielkie Księstwo Moskiewskie zawarło sojusze z Krzyżakami i Habsburgami
   • Ostatecznie podpisano rozejm, utrzymujący status quo

2. Zjazd w Wiedniu w 1515 roku:

   • Uczestniczyli: cesarz Maksymilian I, Władysław Jagiellończyk (król Czech i Węgier) i Zygmunt Stary
   • Cele: rozstrzygnięcie sporów między Jagiellonami i Habsburgami oraz rozbicie sojuszu cesarza z Moskwą i Krzyżakami
   • Efekty: odstąpienie cesarza od sojuszu z Moskwą i Krzyżakami, aranżacja małżeństw dynastycznych

Example: W 1526 roku, po śmierci Ludwika II Jagiellończyka pod Mohaczem, władzę w Czechach i na Węgrzech przejęli Habsburgowie.

3. Konflikt z Krzyżakami:

   • Wojna pruska (1519-1521) zakończona rozejmem
   • Sekularyzacja państwa krzyżackiego przez Albrechta Hohenzollerna
   • Hołd pruski w 1525 roku, złożony przez Albrechta Hohenzollerna Zygmuntowi Staremu w Krakowie

4. Stosunki z Turcją:

   • W 1533 roku Polska i Turcja zawarły pokój wieczysty

Highlight: Najważniejsze wydarzenia w polityce zagranicznej Zygmunta Starego to hołd pruski oraz zawarcie pokoju z Turcją, co stabilizowało sytuację na południowo-wschodnich granicach Polski.

Pochodzenie i rodzina Zygmunta Starego

Zygmunt I Stary (1467-1548) był synem Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Objął polski tron po bezpotomnej śmierci swoich braci - Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka.

Highlight: Kim był Zygmunt Stary dla Władysława Jagiełły? Zygmunt Stary był prawnukiem Władysława Jagiełły.

Zygmunt I Stary był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Barbara Zápolya, pochodząca z węgierskiej magnaterii. Drugą małżonką została Bona Sforza, włoska księżniczka, która odegrała znaczącą rolę w polityce Polski.

Vocabulary: Magnateria - najwyższa warstwa szlachty, posiadająca ogromne majątki i wpływy polityczne.

Zygmunt Stary dzieci z drugiego małżeństwa, które zasiadły na polskim tronie, to:

1. Zygmunt II August
2. Anna Jagiellonka (żona Stefana Batorego)

Panowanie Zygmunta Augusta rozpoczęło się jeszcze za życia ojca, co było nietypowe dla ówczesnych czasów. Zygmunt Stary objął tron stosunkowo późno, mając prawie 40 lat, ale jego panowanie było długie i uznawane za początek "złotego wieku" państwa polskiego.

Ciekawostka: Bona Sforza była królową aktywnie zaangażowaną w sferę polityczną, co nie było powszechne wśród ówczesnych władczyń.