Dzieje Babilonii i Asyrii

Babilonia osiągnęła szczyt znaczenia za panowania Hammurabiego w XVIII wieku p.n.e. Najważniejszym dziełem tego władcy był Kodeks Hammurabiego - zbiór praw wyrytych na kamiennej steli.

Quote: "Oko za oko, ząb za ząb" - ta zasada, znana z Biblii, pochodzi właśnie z Kodeksu Hammurabiego.

Drugi okres świetności Babilonii przypadł na panowanie Nabuchodonozora II $605-562 p.n.e.$. W tym czasie powstały słynne wiszące ogrody Semiramidy, uważane za jeden z siedmiu cudów świata starożytnego.

Społeczeństwo babilońskie dzieliło się na trzy główne grupy:

1. Ludzie wolni - elita władzy, mieszkańcy miast, chłopi
2. Ludzie zależni - tzw. ludzie królewscy
3. Niewolnicy

Highlight: System społeczny w Babilonii był ściśle zhierarchizowany, ale istniała możliwość awansu społecznego.

Państwo babilońskie zostało podbite przez władcę perskiego Cyrusa II w 539 p.n.e.

Imperium Asyryjskie rozwinęło się wokół głównych ośrodków politycznych - Aszur i Niniwy. W okresie od VIII do VI wieku p.n.e. Asyryjczycy podbili Mezopotamię, Elam, Syrię, Palestynę i północny Egipt.

Vocabulary: Elam - starożytne państwo na terenie dzisiejszego Iranu, rywalizujące z Mezopotamią.

Asyryjczycy prowadzili politykę terroru i eksterminacji wobec podbitych ludów. Jednocześnie jednak rozwijali kulturę, czego przykładem jest działalność Aszurbanipala, który stworzył wielką bibliotekę w Niniwie.

Example: Biblioteka Aszurbanipala zawierała tysiące glinianych tabliczek z tekstami literackimi, naukowymi i religijnymi, w tym słynny epos o Gilgameszu.

Upadek państwa asyryjskiego nastąpił w wyniku najazdu Medów i Babilończyków. Aszur upadło w 614 r. p.n.e.

Kultura Mezopotamii charakteryzowała się politeizmem - wiarą w wielu bogów. Najważniejsi bogowie to:

1. Isztar - w Akadzie
2. Marduk - w Babilonie
3. Aszur - w Asyrii

Definition: Politeizm - system wierzeń religijnych, w którym czci się wielu bogów, często odpowiedzialnych za różne aspekty życia i natury.

Do najważniejszych zabytków kultury mezopotamskiej należą:

1. Brama Isztar
2. Kodeks Hammurabiego
3. Sztandar z Ur
4. Pieczęcie cylindryczne

Highlight: Brama Isztar, zbudowana za czasów Nabuchodonozora II, była imponującą konstrukcją pokrytą błękitnymi glazurowanymi cegłami i reliefami przedstawiającymi zwierzęta.

Najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne starożytnej Mezopotamii to:

1. Pismo klinowe
2. Zastosowanie koła
3. Wynalezienie systemu sześćdziesiątkowego
4. Podstawy astronomii

Example: System sześćdziesiątkowy, wynaleziony przez Sumerów, jest do dziś używany w mierzeniu czasu i kątów.

Warunki naturalne i początki cywilizacji w Mezopotamii

Starożytna Mezopotamia rozwinęła się w dolinie między rzekami Eufrat i Tygrys, na obszarze tzw. Żyznego Półksiężyca. Warunki naturalne tego regionu sprzyjały rozwojowi rolnictwa i pierwszych cywilizacji.

Vocabulary: Żyzny Półksiężyc - obszar obejmujący tereny od Mezopotamii przez Syrię i Palestynę do Egiptu, gdzie rozwinęły się najstarsze cywilizacje.

Główne uprawy w starożytnej Mezopotamii to jęczmień i pszenica. Hodowano tam bydło, owce, kozy, osły oraz drób. Najważniejszym surowcem budowlanym była glina, z której wyrabiano cegły.

Highlight: Glina była podstawowym materiałem budowlanym w Mezopotamii, używanym do wznoszenia domów, pałaców i świątyń.

Cywilizacja sumeryjska rozwinęła system miast-państw, takich jak Ur, Uruk, Nippur czy Larsa. Każde miasto-państwo składało się z:

1. Ośrodka miejskiego otoczonego murami obronnymi
2. Zespołu świątyń z centralnym punktem zwanym zigguratem
3. Obszarów uprawnych z rozbudowanym systemem irygacyjnym

Definition: Ziggurat - wielopoziomowa świątynia w kształcie piramidy schodkowej, charakterystyczna dla architektury mezopotamskiej.

Imperium Akadyjskie Sargona Wielkiego powstało w połowie XXIV wieku p.n.e. Sargon podbił miasta-państwa Sumerów i zjednoczył Międzyrzecze pod władzą Akadów. Stworzył on monarchię opartą na silnej armii i sprawnej administracji. Akadowie przejęli dorobek kulturowy Sumerów.

Example: Sargon Wielki jest uważany za twórcę pierwszego imperium w historii, które obejmowało całą Mezopotamię i sięgało aż do Morza Śródziemnego.

Upadek cywilizacji sumeryjsko-akadyjskiej nastąpił pod naporem plemion koczowniczych, głównie Amorytów.