Cywilizacja Indusu i początki Indii

Starożytna cywilizacja Indusu rozwijała się w bardzo korzystnych warunkach dla rolnictwa. Główne miasta - Mohendżo Daro i Harappa - miały po 30-40 tysięcy mieszkańców i były wyposażone w zaawansowaną kanalizację i łazienki! Ta cywilizacja kwitła między 2500 a 1800 r. p.n.e.

W pierwszej połowie II tysiąclecia p.n.e. na tereny doliny Indusu przybyli Ariowie - koczownicy z Iranu i Afganistanu. Posługiwali się językiem indoeuropejskim i tworzyli wiele małych państewek. Po najeździe Aleksandra Wielkiego, władcom z rodu Maurjów udało się na krótko zjednoczyć większą część Indii.

Społeczeństwo indyjskie podzielone było na warny (grupy społeczne): kapłanów (braminów), wojowników (kszatrijów), wolnych rolników i rzemieślników (wajśjów) oraz siudrów. Z czasem rozwinął się system kastowy - dziedziczne grupy społeczne o ściśle określonych prawach. Poza kastami znajdowali się niedotykalni (pariasi), wykluczeni z obrzędów religijnych.

Ciekawostka: Czy wiesz, że w starożytnych miastach Indusu, takich jak Mohendżo Daro, istniała kanalizacja i łazienki już 4500 lat temu? To jedne z najstarszych systemów sanitarnych na świecie!

W Indiach rozwinęły się ważne religie. Pierwotny braminizm wierzył w reinkarnację - odradzanie się duszy w innym ciele. Później powstał hinduizm z bogami Wisznu i Siwą, koncentrujący się na dążeniu do zespolenia z najwyższym bytem. Buddyzm założony przez Siddharthę Gautamę (Buddę) głosił, że życie to cierpienie, z którego można się wyzwolić przez medytację prowadzącą do nirwany.

Kultura indyjska i początki Chin

Ariowie posługiwali się językiem zwanym sanskrytem, należącym do rodziny indoeuropejskiej. Pismo indyjskie brahmi powstało około V wieku p.n.e. Największym osiągnięciem starożytnych Indii jest bogata literatura religijno-filozoficzna, a najstarszym jej zabytkiem są Wedy - święte księgi napisane między 1500-1200 p.n.e.

Ważnymi dziełami literatury indyjskiej są też Upaniszady oraz wspaniałe eposy: Mahabharata (zawierająca słynną Bhagawadgitę) i Ramajana - epos rycerski.

Cywilizacja chińska rozwijała się nad Żółtą Rzeką (Huang He), gdzie panowały doskonałe warunki do uprawy roślin. Żyzne, dobrze nawodnione gleby pozwalały uprawiać pszenicę, proso, a później ryż. Pierwsze trwałe osiedla powstały tam już w IV tysiącleciu p.n.e.

Uwaga! Pierwszą wielką dynastią Chin była dynastia Szang (od XVIII w. p.n.e.), która objęła swoją władzą cały obszar środkowego i dolnego biegu Huang He.

W I tysiącleciu p.n.e. Chiny przeżywały okres rozdrobnienia i wojen między królestwami. Władcy dążyli do umocnienia swoich rządów przez budowę silnych organizmów państwowych i zwalczali samodzielność wielkich właścicieli ziemskich. Przełom nastąpił w 221 r. p.n.e., gdy dynastia Cin zjednoczyła cały kraj, tworząc scentralizowane państwo z jednolitym systemem monetarnym, miar i wag oraz rozbudowanym aparatem urzędniczym.

Chińska myśl, religia i kultura

Pismo w Chinach znano już od czasów dynastii Szang. Nauka skomplikowanych znaków wymagała wielu lat, co doprowadziło do powstania warstwy wykształconych urzędników i uczonych cieszących się ogromnym prestiżem społecznym.

Religia starożytnych Chin opierała się na czci przodków oraz niebu i ziemi, którym przypisywano cechy boskie. Władca był uważany za "syna nieba". W VI-IV w. p.n.e. działało dwóch wielkich myślicieli: Lao-cy i Konfucjusz.

Lao-cy (VI w. p.n.e.) stworzył taoizm i napisał "Księgę drogi i cnoty". Jego filozofia kładła nacisk na skromne, zgodne z naturą życie, bez rywalizacji i nadmiernych ambicji. Tao oznacza właściwą drogę, którą każdy powinien odkryć dla siebie.

Konfucjusz $VI-V w. p.n.e.$ stworzył konfucjanizm - system religijno-etyczny, który przez wieki był oficjalną ideologią Chin. Podkreślał on znaczenie tradycji, szacunku dla władzy i wypełniania obowiązków wobec bliskich i społeczeństwa. Konfucjusz uczył też, że władcy powinni być moralni.

Super fakt! Starożytne Chiny są ojczyzną jedwabiu, papieru i najwcześniejszej techniki druku! Chińczycy wytwarzali jedwab już 5000 lat temu, a ich technologia wytapiania żelaza była najbardziej zaawansowana w starożytnym świecie.

Najważniejsze daty:

• ok. 2500-1800 p.n.e. - cywilizacja miejska w dolinie Indusu
• ok. 1800 p.n.e. - powstanie państwa chińskiego (dynastia Szang)
• początek II tysiąclecia p.n.e. - przybycie plemion indoeuropejskich do Indii
• VI-V w. p.n.e. - działalność Buddy, Lao-cy i Konfucjusza
• 221 p.n.e. - zjednoczenie Chin przez dynastię Cin