Kluczowe decyzje i skutki kongresu wiedeńskiego
Kongres wiedeński był przełomowym wydarzeniem, które ukształtowało mapę polityczną Europy po upadku Napoleona. Główne postanowienia kongresu wiedeńskiego dotyczyły zmian terytorialnych dla najważniejszych mocarstw europejskich.
Wielka Brytania otrzymała Maltę, Cejlon i Kolonię Przylądkową. Cesarstwo Rosyjskie powiększyło się o Finlandię, Besarabię oraz większość ziem Księstwa Warszawskiego, gdzie utworzono Królestwo Polskie związane unią personalną z Rosją.
Highlight: Utworzenie Królestwa Polskiego w unii personalnej z Rosją było jednym z kluczowych postanowień kongresu dotyczących ziem polskich.
Prusy zyskały Gdańsk, Toruń, część Saksonii oraz Pomorze Szwedzkie. Z departamentów poznańskiego i bydgoskiego utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie. Austria otrzymała Dalmację, Lombardię i Wenecję. Francja powróciła do granic z 1790 roku i musiała zapłacić kontrybucję.
Kongres uregulował także kwestie innych państw europejskich. Ustanowiono neutralną Konfederację Szwajcarską złożoną z 22 kantonów. Powstało Królestwo Niderlandów obejmujące Belgię, Holandię i Wielkie Księstwo Luksemburga. Utworzono Związek Niemiecki składający się z 34 państw i 4 wolnych miast, na czele którego stanął cesarz Austrii. We Włoszech zlikwidowano Królestwo Włoch, tworząc trzy niepodległe państwa.
Vocabulary: Kontrybucja - odszkodowanie wojenne nałożone na pokonane państwo.
Ważnym skutkiem kongresu było powołanie "koncertu mocarstw" - sojuszu Wielkiej Brytanii, Cesarstwa Rosyjskiego, Austrii i Prus (od 1818 roku także Francji). Miał on strzec ustalonego ładu, przeciwdziałając ruchom rewolucyjnym i narodowowyzwoleńczym. Ukształtowany porządek nazwano "systemem kongresowym" lub "ładem wiedeńskim".
Definition: Koncert mocarstw - sojusz najsilniejszych państw europejskich mający na celu utrzymanie równowagi sił i porządku ustalonego na kongresie wiedeńskim.
Przeciwko systemowi kongresowemu występowali karbonariusze - tajne stowarzyszenia sprzeciwiające się absolutyzmowi i przywilejom kleru oraz arystokracji. Ich działalność doprowadziła do wybuchu kilku rewolucji we Włoszech w latach 30. XIX wieku.
Example: Przykładem organizacji karbonariuszy było stowarzyszenie "Młode Włochy" założone w 1831 roku przez Giuseppe Mazziniego, dążące do zjednoczenia Włoch.
W 1834 roku powstała "Młoda Europa" skupiająca karbonariuszy z różnych krajów europejskich. Jej głównym celem było wywołanie ogólnoeuropejskiej rewolucji, która pozwoliłaby poszczególnym narodom osiągnąć cele niespełnione na kongresie wiedeńskim.
Quote: "Ład ustanowiony na kongresie nazwano 'systemem kongresowym' lub 'ładem wiedeńskim'."
Postanowienia kongresu wiedeńskiego miały długotrwały wpływ na kształt polityczny Europy, jednak narastające ruchy narodowe i rewolucyjne stopniowo podważały ustalony porządek w kolejnych dekadach XIX wieku.
