Jesień Ludów i nowa Polska
Stan wojenny nie powstrzymał dążeń wolnościowych. W 1984 roku doszło do głośnego zabójstwa księdza Jerzego Popiełuszki, co dodatkowo zjednoczyło opozycję. Tymczasem ZSRR pogrążał się w kryzysie gospodarczym, a nowy przywódca Michaił Gorbaczow wprowadził program reform znany jako pierestrojka (przebudowa) i głasnost (jawność).
W 1989 roku nadeszła Jesień Ludów - fala pokojowych rewolucji w krajach Europy Wschodniej (Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, NRD, Węgry), która doprowadziła do upadku komunizmu. W Polsce kluczowym momentem były obrady Okrągłego Stołu luty−kwiecienˊ1989, podczas których ustalono przywrócenie urzędu prezydenta, przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów oraz zalegalizowanie "Solidarności".
Przełomowe wybory 4 czerwca 1989 roku zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji. Tadeusz Mazowiecki został pierwszym niekomunistycznym premierem, a Leszek Balcerowicz jako minister finansów wprowadził radykalne reformy gospodarcze. Prezydentem został jeszcze Wojciech Jaruzelski, ale era PRL dobiegała końca.
Ciekawostka: W grudniu 1989 roku zmieniono oficjalną nazwę państwa z PRL na Rzeczpospolita Polska, symbolicznie zamykając okres komunizmu w naszej historii.