Rusyfikacja w Królestwie Polskim była intensywną próbą wynarodowienia Polaków, ale spotkała się z silnym oporem i walką o polskość w zaborze rosyjskim. Mimo represji, Polacy zachowali swoją tożsamość narodową poprzez:
- Kultywowanie języka, kultury i religii katolickiej
- Rozwój pracy organicznej i idei pozytywizmu
- Tworzenie pozytywnej legendy powstania styczniowego
- Tajne nauczanie i samokształcenie
- Działalność patriotyczną w literaturze i sztuce