Totalitaryzm i droga do wojny
Totalitaryzm to system, w którym państwo całkowicie kontroluje jednostkę. W takim systemie władzę sprawuje dyktator otoczony kultem, stojący na czele jedynej dozwolonej partii. Dwa najważniejsze systemy totalitarne przed II wojną światową to:
W Niemczech Adolf Hitler wprowadził narodowy socjalizm (nazizm). Jego partia NSDAP stworzyła policję polityczną Gestapo. Niemcy uznawali się za "rasę panów", a za wrogów uważali Żydów i komunistów. Celem Hitlera było zdobycie "przestrzeni życiowej" na wschodzie i budowa Wielkich Niemiec. Przeciwnicy polityczni trafiali do obozów koncentracyjnych.
W ZSRS Józef Stalin wprowadził komunizm (stalinizm). Rządziła partia WKP, a bezpieczeństwa pilnowało NKWD. Wrogami byli "imperialiści z Zachodu" i kapitaliści. Stalin dążył do szerzenia komunizmu na świecie. Przeciwnicy polityczni trafiali do łagrów, czyli obozów pracy.
Warto wiedzieć! Hitler realizował swój plan krok po kroku: w 1936 r. wprowadził obowiązkową służbę wojskową i wysłał wojska do Nadrenii, w marcu 1938 r. przyłączył Austrię, a we wrześniu 1938 r. podczas konferencji w Monachium uzyskał zgodę na zajęcie Sudetów należących do Czechosłowacji.
Zachód prowadził wobec Hitlera politykę ustępstw, aby zachować pokój. Polska w 1932 r. podpisała traktat o nieagresji z ZSRS, a w 1934 r. polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy. W 1939 r. sytuacja się zmieniła. W marcu-kwietniu Wielka Brytania i Francja obiecały Polsce pomoc w razie ataku Niemiec.
Kluczowym momentem był pakt Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 r. Oficjalnie był to pakt o nieagresji, ale tajny protokół dotyczył podziału Polski i części Europy Wschodniej. Niemcy żądały od Polski włączenia Gdańska do Rzeszy oraz budowy kontrolowanych przez siebie dróg przez Pomorze. Polska miała trudne relacje z niektórymi sąsiadami, szczególnie z ZSRS, Niemcami i Czechosłowacją (spór o Zaolzie), ale utrzymywała dobre stosunki z Rumunią.