Plan Marshalla i powstanie NATO

Plan Marshalla był amerykańskim programem pomocy gospodarczej dla Europy po II wojnie światowej.

Vocabulary: Plan Marshalla na czym polegał - przewidywał udzielenie wysokich kredytów na odbudowę krajów zniszczonych podczas wojny.

Kluczowe informacje o Planie Marshalla:

• Szczegółowe założenia przedstawił sekretarz stanu USA George Marshall
• W celu koordynacji planu utworzono Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC) w 1948 r.
• W odpowiedzi ZSRR utworzył Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) w 1949 r.

Example: Jakie państwa skorzystały z planu Marshalla - głównie kraje Europy Zachodniej, takie jak Francja, Wielka Brytania, Włochy i Niemcy Zachodnie.

NATO (Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego) powstało w kwietniu 1949 r.:

• Założycielami było 10 państw Europy Zachodniej oraz Kanada i USA
• Najważniejszy był paragraf 5, mówiący o wspólnej obronie w przypadku agresji
• W odpowiedzi ZSRR utworzył Układ Warszawski w 1955 r.

Highlight: Zimna wojna rozpoczęła się po podziale Europy "żelazną kurtyną" i charakteryzowała się napięciami między byłymi sojusznikami.

Powstanie na Węgrzech i Praska Wiosna

Powstanie na Węgrzech w 1956 r.:

• Rozpoczęło się od protestów w Budapeszcie, które objęły cały kraj
• Premier Imre Nagy ogłosił przywrócenie systemu wielopartyjnego i neutralność Węgier
• ZSRR interweniował militarnie, tłumiąc powstanie

Example: Powstanie węgierskie było jednym z pierwszych masowych wystąpień przeciwko dominacji sowieckiej w Europie Wschodniej.

Praska Wiosna w Czechosłowacji w 1968 r.:

• Alexander Dubček, nowy sekretarz partii komunistycznej, zapowiedział reformy
• Program reform, znany jako "socjalizm z ludzką twarzą", wywołał entuzjazm społeczeństwa
• Interwencja wojsk Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 r. zakończyła reformy

Highlight: Wydarzenia w Czechosłowacji pokazały granice "odwilży" w bloku wschodnim i determinację ZSRR do utrzymania kontroli nad satelitami.

Te wydarzenia były kluczowymi momentami zimnej wojny, ukazującymi napięcia między dążeniami do reform a sowiecką dominacją w Europie Wschodniej.

Rywalizacja w kosmosie

Wyścig kosmiczny był istotnym elementem zimnej wojny.

Highlight: Pierwszym człowiekiem w kosmosie był Jurij Gagarin (12 kwietnia 1961).

Example: Lądowanie na Księżycu (21 lipca 1969) było największym sukcesem amerykańskiego programu kosmicznego.

Konferencja w Poczdamie i powstanie ONZ

Konferencja w Poczdamie odbyła się od 14 lipca do 2 sierpnia 1945 roku. Było to ostatnie spotkanie Wielkiej Trójki, w którym uczestniczyli premier Wielkiej Brytanii Clement Attlee, prezydent USA Harry S. Truman i generalissimus Józef Stalin.

Highlight: Najważniejsze postanowienia konferencji w Poczdamie w sprawie Niemiec to podział kraju na cztery strefy okupacyjne oraz przeprowadzenie demilitaryzacji, denazyfikacji, demokratyzacji i dekartelizacji.

Kluczowe decyzje Konferencji poczdamskiej postanowienia w sprawie Polski obejmowały:

• Przekazanie Polsce nowych terytoriów
• Potwierdzenie linii Curzona jako granicy wschodniej
• Uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej

Utworzono również Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ):

• Pierwsze posiedzenie założycielskie odbyło się w kwietniu 1945 r. w San Francisco
• 51 państw zostało członkami założycielami, w tym Polska
• W grudniu 1948 r. ONZ uchwaliła Powszechną Deklarację Praw Człowieka

Definition: ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych) - międzynarodowa organizacja powołana w celu zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa na świecie oraz wspierania współpracy między narodami.