Wojna czeska (1618-1620) - początek wojny trzydziestoletniej
Przyczyny wojny trzydziestoletniej w etapie czeskim sięgają głęboko w konflikty religijne i polityczne Europy początku XVII wieku. Powstanie w Pradze w 1618 roku zapoczątkowało serię wydarzeń, które doprowadziły do jednego z najkrwawszych konfliktów w historii kontynentu.
Highlight: Powstanie w Pradze w 1618 roku było bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny trzydziestoletniej.
Przebieg wojny trzydziestoletniej w etapie czeskim charakteryzował się następującymi wydarzeniami:
- Utworzenie rządu tymczasowego złożonego z 30 dyrektorów w Czechach.
- Brak wsparcia ze strony książąt protestanckich dla Czechów.
- Krótkie panowanie Fryderyka V Palatyna, znanego jako "król zimowy" 1619−1620.
Vocabulary: "Król zimowy" - przydomek nadany Fryderykowi V Palatynowi ze względu na jego krótkie, trwające jedną zimę, panowanie w Czechach.
Bitwa pod Białą Górą 8listopada1620 stanowiła kluczowy moment etapu czeskiego wojny trzydziestoletniej:
- Hrabia Tilly, dowódca wojsk Ligi Katolickiej, rozgromił siły czeskie.
- Fryderyk V Palatyn został zmuszony do ucieczki do Holandii.
Example: Bitwa pod Białą Górą skutki obejmowały surowe represje wobec czeskich protestantów, w tym wyroki śmierci i wysokie grzywny.
Skutki wojny trzydziestoletniej dla Czech były druzgocące:
- Napływ cudzoziemców i germanizacja kraju.
- Systematyczne niszczenie husyckiej literatury i źródeł archiwalnych.
- Tępienie kultury czeskiej.
Wojna duńska 1625−1629 stanowiła kolejny etap wojny trzydziestoletniej:
- Sojusz Anglii, Holandii i Danii przeciwko Habsburgom.
- Wkroczenie króla duńskiego do Niemiec i połączenie sił z protestanckimi książętami.
- Klęska Danii i zakończenie tego etapu w maju 1629 roku.
Wojna szwedzka 1630−1635 przyniosła nowe rozstrzygnięcia:
- Wkroczenie króla szwedzkiego Gustawa Adolfa na Pomorze 4 lipca 1630 roku.
- Zdobycie i spalenie Magdeburga przez wojska Ligi w maju 1631 roku.
- Zwycięstwo Szwedów w bitwie pod Lützen, ale śmierć króla Gustawa Adolfa.
- Pokój w Pradze 30 maja 1635 roku.
Wojna francuska 1635−1648 stanowiła ostatni etap konfliktu:
- Francja sprzymierzyła się z Holandią, Sabaudią, Wenecją i Siedmiogrodem.
- Zwycięstwo zaczęło przechylać się na stronę Francji i Szwecji.
- Kluczowe zwycięstwo Francuzów w bitwie pod Rocroi.
Definition: Pokój westfalski - traktat kończący wojnę trzydziestoletnią, podpisany w 1648 roku, który na nowo ukształtował mapę polityczną Europy.
Przebieg wojny 30 letniej w punktach ukazuje, jak konflikt początkowo lokalny przerodził się w ogólnoeuropejską wojnę, angażującą kolejne państwa i zmieniającą układ sił na kontynencie. Wojna trzydziestoletnia pozostaje jednym z najbardziej złożonych i brzemiennych w skutki konfliktów w historii Europy.
