Napoleońska droga do władzy
Napoleon Bonaparte rozpoczął swoją karierę jako utalentowany dowódca, zdobywając sławę podczas kampanii włoskich w latach 1796-1797. Jego zwycięstwa w bitwach pod Rivoli i Arcole przyniosły mu ogromną popularność. W 1798 roku poprowadził wyprawę ekspedycyjną do Egiptu, która mimo militarnej porażki ugruntowała jego reputację.
9 listopada 1799 roku Napoleon przejął władzę w Paryżu, a w grudniu wprowadził nową konstytucję. Jako Pierwszy Konsul szybko poprawił sytuację wewnętrzną Francji. Podpisał konkordat z Kościołem, ustabilizował ceny żywności i założył Bank Francji. Te działania stały się fundamentem jego legendy.
2 grudnia 1804 roku Bonaparte koronował się na pierwszego cesarza Francuzów. Jego największym osiągnięciem prawnym był Kodeks Napoleona, który wprowadzał rewolucyjne zasady: świecki charakter państwa, wolność sumienia, równość wobec prawa i instytucję ślubów cywilnych.
💡 Wiedziałeś? Napoleon sam włożył koronę na głowę podczas ceremonii koronacyjnej, zamiast przyjąć ją z rąk papieża - był to symboliczny gest niezależności władzy świeckiej od kościelnej.
Wojny i ekspansja napoleońska
W 1805 roku powstała III koalicja antynapoleońska, gdy Rosja i Austria wyraziły niezadowolenie z koronacji Napoleona. Mimo porażki morskiej pod Trafalgarem z Anglią, armia francuska odniosła spektakularne zwycięstwa lądowe. Pokonała Austriaków pod Ulm oraz połączone siły rosyjsko-austriackie w słynnej bitwie pod Austerlitz (zwanej "bitwą trzech cesarzy").
Po zwycięstwach Francja kontrolowała większość terenów niemieckich. Prusy jako jedyne mogły zagrozić tej dominacji, dlatego w 1806 roku Napoleon rozpoczął z nimi wojnę. W 1807 roku do Prus dołączyła Rosja, jednak po francuskiej wygranej w bitwie pod Frydlądem rozpoczęto rokowania pokojowe.
Pokój w Tylży (Tilsit) w 1807 roku przypieczętował dominację Napoleona w Europie. Z ziem II i III zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie - satelitarne państwo zależne od Paryża. Zarówno Rosja, jak i Prusy zostały zmuszone do przystąpienia do blokady kontynentalnej wymierzonej przeciwko Anglii.
Państwa pokonane przez Napoleona musiały przestrzegać blokady narzuconej na handel z Anglią. Był to element ekonomicznej wojny, którą Napoleon toczył z Brytyjczykami, nie mogąc ich pokonać na morzu.