Dwa supermocarstwa

Przyczyny zimnej wojny leżały w dążeniu Stalina do zapewnienia ZSRR pierwszoplanowej roli w polityce międzynarodowej, wykraczającej poza budowanie strefy wpływów w Europie Środkowej i Wschodniej. Z drugiej strony, Stany Zjednoczone, jako najsilniejsze państwo na Zachodzie po wojnie, opierały swoją pozycję na monopolu posiadania broni atomowej.

Definition: Doktryna Trumana - program ogłoszony w 1947 roku przez prezydenta USA, zakładający przeciwstawianie się ekspansji komunizmu i wpływów ZSRR poprzez udzielanie pomocy ekonomicznej i wojskowej zagrożonym krajom.

Jednym z elementów realizacji doktryny powstrzymania był Plan Marshalla, rozpoczęty w 1948 roku. W 1949 roku ZSRR wyprodukował własną broń atomową, co doprowadziło do sytuacji, w której naprzeciw siebie stanęły dwa atomowe supermocarstwa.

Quote: "Tę ideologiczną, militarną i polityczną rywalizację zaczęto określać mianem zimnej wojny. Żadna ze stron, w obawie przed wybuchem wojny atomowej, nie zdecydowała się na otwartą konfrontację zbrojną."

Wojna koreańska

Wojna koreańska $1950-1953$ była jednym z pierwszych konfliktów zastępczych w okresie zimnej wojny. Po II wojnie światowej półwysep koreański został podzielony wzdłuż 38. równoleżnika: północną część zajęły siły sowieckie, a południową wojska amerykańskie.

Example: Przebieg wojny koreańskiej w punktach:

1. Podział Korei na dwa państwa w 1948 roku
2. Atak Korei Północnej na Południową w 1950 roku
3. Interwencja sił ONZ pod dowództwem USA
4. Wsparcie Korei Północnej przez komunistyczne Chiny
5. Podpisanie rozejmu w Panmundżom w 1953 roku

Skutki wojny koreańskiej obejmowały utrwalenie podziału Korei na dwa państwa oraz intensyfikację zimnej wojny w regionie Azji Wschodniej. Konflikt ten pokazał, że rywalizacja między supermocarstwami może prowadzić do lokalnych wojen o dużej intensywności.

Highlight: Wojna koreańska była pierwszym poważnym testem dla doktryny powstrzymywania komunizmu i pokazała, że zimna wojna może przerodzić się w gorące konflikty w różnych częściach świata.

NATO i Układ Warszawski

Powstanie NATO $North Atlantic Treaty Organization$ w 1949 roku było kluczowym momentem w przebiegu zimnej wojny. Sojusz ten, utworzony przez Stany Zjednoczone, Kanadę i 10 państw Europy Zachodniej, miał na celu wzajemną obronę przed potencjalną agresją ze strony bloku komunistycznego.

Definition: NATO $Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego$ - sojusz polityczno-wojskowy utworzony w 1949 roku w celu obrony przed agresją ze strony ZSRR i jego sojuszników.

W odpowiedzi na przyjęcie Niemiec Zachodnich do NATO, Związek Radziecki zdecydował się na utworzenie własnego paktu militarnego. W 1955 roku w Warszawie powołano do życia Układ Warszawski, który skupiał państwa bloku wschodniego.

Highlight: Założenia Układu Warszawskiego obejmowały:

• Stacjonowanie wojsk radzieckich na terytorium większości państw członkowskich
• Ściślejszą współpracę z ZSRR w zakresie polityki obronnej
• Opracowanie planów ofensywnych przeciwko Zachodowi

Skutki zimnej wojny w kontekście powstania tych dwóch sojuszy obejmowały pogłębienie podziału Europy i świata na dwa przeciwstawne bloki militarne, co przyczyniło się do eskalacji wyścigu zbrojeń i zwiększenia napięcia międzynarodowego.

Początki zimnej wojny

Zimna wojna rozpoczęła się w latach 40. XX wieku, gdy świat podzielił się na dwa przeciwstawne bloki ideologiczne. Kluczowym momentem było przemówienie Winstona Churchilla w Fulton w 1946 roku, w którym użył określenia "żelazna kurtyna". W 1949 roku powstało NATO, a ZSRR wyprodukował własną broń atomową. Lata 1950-1953 to okres wojny koreańskiej, a w 1955 roku utworzono Układ Warszawski.

Vocabulary: Żelazna kurtyna - metaforyczne określenie granicy dzielącej Europę na część zachodnią $kapitalistyczną$ i wschodnią $komunistyczną$ w okresie zimnej wojny.

Po II wojnie światowej przywódcy USA i Wielkiej Brytanii liczyli, że ustalenia konferencji wielkiej trójki, system konsultacji między państwami oraz przestrzeganie Karty Narodów Zjednoczonych zapobiegną wybuchowi kolejnych konfliktów zbrojnych. Jednak wraz z podporządkowaniem krajów Europy Środkowej i Wschodniej ZSRR, rozpoczął się proces izolacji społeczeństw bloku wschodniego od kontaktów z Zachodem.

Highlight: Świat niekomunistyczny zaczęła oddzielać od bloku wschodniego tzw. żelazna kurtyna, symbolizująca podział Europy i świata na dwa przeciwstawne obozy ideologiczne.