Polityka wschodnia Jana Pawła II
Polityka wschodnia stanowiła kluczowy element pontyfikatu Jana Pawła II. Choć kontynuował on pokojowe podejście do ZSRR, nadał mu bardziej bezkompromisowy ton i znacznie zintensyfikował działania. Nawiązał bliskie kontakty z prezydentami USA - Jimmym Carterem i Ronaldem Reaganem - co miało wzmocnić wspólny front przeciwko komunizmowi.
Na początku lat 80. papież podjął odważny krok, pisząc bezpośrednio do Moskwy, aby zapobiec ewentualnej interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce. Argumentował, że taka interwencja łamałaby prawa wolności zagwarantowane w Akcie końcowym KBWE. Napięte relacje sowiecko-watykańskie zaczęły się poprawiać dopiero gdy władzę na Kremlu objął Michaił Gorbaczow.
Szczególne miejsce w polityce Jana Pawła II zajmowała Polska. Jego pierwsza pielgrzymka do ojczyzny w czerwcu 1979 roku pod hasłem "Gaude Mater Polonia" (Raduj się, Matko Polsko) miała ogromne znaczenie dla rodaków. Stała się katalizatorem przemian społecznych i politycznych.
Zapamiętaj! Słowa wypowiedziane przez papieża na krakowskich Błoniach, że Polacy muszą "być mocni mocą wiary", dały wiernym poczucie wspólnoty i siły, a komunistom wyraźny sygnał, że Kościół nie zrezygnuje z konfrontacji z systemem sowieckim.
Ta pielgrzymka, poprzedzająca powstanie "Solidarności", pokazała siłę jedności narodu i zapoczątkowała proces, który doprowadził do upadku komunizmu w Polsce i całej Europie Wschodniej. Był to dowód skuteczności "miękkiej siły" dyplomacji watykańskiej w realizacji długofalowych celów.