Filozofia antyczna - główne nurty i przedstawiciele

Filozofia odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu myśli antycznej. Oto najważniejsze szkoły filozoficzne starożytnej Grecji i Rzymu:

1. Sceptycyzm $Pyrron z Elidy$ Filozofia wątpienia Przekonanie o ograniczonych możliwościach poznawczych człowieka
2. Stoicyzm $Zenon z Kition, Seneka, Marek Aureliusz$ Postulat życia umiarkowanego, zgodnego z naturą i rozumem Ideał człowieka panującego nad emocjami
3. Epikureizm $Epikur z Samos$ Celem życia jest rozważne dążenie do przyjemności i szczęścia Przedkładanie przyjemności duchowych nad cielesne
4. Cynizm $Diogenes z Synopy$ Wyzwolenie od pożądań i konwenansów społecznych Życie zgodne z naturą i ćwiczenie ducha
5. Hedonizm $Arystyp z Cyreny$ Przyjemność cielesna jako najwyższe dobro i cel życia
6. Sofizm $Protagoras z Abdery$ Wędrowni nauczyciele przekazujący wiedzę z zakresu polityki i życia społecznego Rozum jako najważniejsza wartość

Definition: Epikureizm Antyk to nurt filozoficzny głoszący, że celem życia jest osiągnięcie szczęścia poprzez umiarkowane korzystanie z przyjemności i unikanie cierpienia.

Example: Horacy w swojej poezji często nawiązywał do filozofii epikurejskiej, czego przykładem jest słynne hasło "Carpe diem" $chwytaj dzień$.

Sztuka antyczna - cechy i motywy

Sztuka antyczna charakteryzowała się dążeniem do idealnego piękna i harmonii. Główne cechy to:

1. Klasyczny ideał piękna
2. Mimesis - dążenie do wiernego odtworzenia rzeczywistości
3. Ład, regularność, umiar i prostota
4. Zachowanie proporcji i harmonii elementów
5. Dążenie do idealizacji

Ważne pojęcia związane ze sztuką antyczną:

• Retoryka - sztuka pięknego mówienia i przekonywania
• Decorum - zasada zgodności treści z formą
• Katharsis - oczyszczenie emocjonalne poprzez sztukę
• Tragizm - przedstawienie sytuacji bez wyjścia
• Topos - stały motyw powtarzający się w literaturze

Vocabulary: Literatura antyczna notatka powinna zawierać informacje o głównych motywach, takich jak fatum, homo viator, czy archetypy postaci mitologicznych.

Highlight: Ważne motywy w sztuce antycznej to m.in. Orfeusz $symbol artysty$, Hiob $cierpienie i pokora$, Niobe $cierpienie matki$, apokalipsa $koniec świata$ oraz syn marnotrawny $nawrócenie grzesznika$.

Gatunki literackie i poetyka antyczna

Najważniejsze gatunki literackie antyku to:

1. Mit - opowieść wyjaśniająca pochodzenie świata i człowieka
2. Epos $epopeja$ - długi utwór wierszowany o bohaterach narodowych
3. Oda - wiersz liryczny o charakterze pochwalnym lub dziękczynnym

Poetyka Arystotelesa:

Arystoteles uważał, że zadaniem poezji jest mimesis $naśladowanie rzeczywistości$. Wyróżnił trzy sposoby naśladowania:

1. Liryka - naśladuje świat za pomocą rytmu wiersza, muzyki i tańca
2. Epika - naśladuje świat za pomocą narracji i rytmu wiersza
3. Dramat - naśladuje świat za pomocą akcji scenicznej

Definition: Antyk - pojęcia kluczowe dla zrozumienia literatury to m.in. mimesis $naśladownictwo$, katharsis $oczyszczenie$ oraz tragizm $sytuacja bez wyjścia$.

Quote: Horacy w swojej słynnej sentencji "Non omnis moriar" $Nie wszystek umrę$ wyraził ideę nieśmiertelności artysty poprzez jego dzieła.

Antyk - podstawowe informacje i ramy czasowe

Antyk, zwany również starożytnością, to epoka literacka i kulturowa o ogromnym znaczeniu dla rozwoju cywilizacji europejskiej. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa "antiquus", oznaczającego "dawny".

Ramy czasowe antyku:

• Początek: wynalezienie pisma przez Sumerów w IV tysiącleciu p.n.e.
• Koniec: upadek cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 r. n.e.

Antyk dzieli się na dwie główne grupy:

1. Antyk mityczny - zdominowany przez kulturę grecką
2. Antyk chrześcijański - zdominowany przez kulturę rzymską

Highlight: Najważniejsze dzieła antyczne to m.in. "Iliada" i "Odyseja" Homera, "Antygona" Sofoklesa oraz twórczość Horacego i Wergiliusza.

Vocabulary: Antyk mitologia - zbiór opowieści o bogach, herosach i wydarzeniach z czasów starożytnych, stanowiący fundament kultury antycznej.