Strona druga dokumentu przedstawia kolejnych ważnych filozofów i nurty filozoficzne antyku, które są kluczowe dla powtórzenia do sprawdzianu z antyku:

1. Stoicyzm - założony przez Zenona z Kition, głosił, że wszystkie zdarzenia są z góry ustalone, a ludzie powinni przyjmować je ze spokojem i kierować się rozumem.

2. Epikureizm - stworzony przez Epikura z Samos, postulował, że naturalną potrzebą człowieka jest osiągnięcie szczęścia poprzez umiarkowane korzystanie z życia.

Quote: Główne hasło Epikura to "carpe diem" - chwytaj dzień.

3. Hedonizm - zapoczątkowany przez Arystypa z Cyreny, głosił, że głównym celem życia jest przyjemność i rozkosz.

4. Sceptycyzm - założony przez Pyrrona z Elidy, zajmował krytyczne stanowisko wobec twierdzeń naukowych i negował istnienie wiedzy absolutnie pewnej.

5. Cynizm - reprezentowany przez Diogenesa, postulował ograniczenie potrzeb i uniezależnienie się od norm społecznych.

Cechy literatury antycznej

Literatura antyczna charakteryzowała się następującymi cechami:

• Mimesis - naśladowanie rzeczywistości w sztuce
• Zasada decorum - odpowiedniość języka i stylu do treści dzieła
• Proporcjonalność - przemyślana kompozycja dzieła i jego trójdzielność

Vocabulary: Gatunki literackie antyku obejmowały epos, pieśń, erotyk, anakreontyk, elegię, tren, hymn, pean, dytyramb, odę, sielankę, tragedię i komedię.

Strona trzecia dokumentu koncentruje się na zasadach dramaturgii antycznej, które są kluczowe dla powtórzenia do matury z antyku:

Zasada trzech jedności w dramacie antycznym obejmowała:

1. Jedność czasu - czas trwania akcji musiał pokrywać się z czasem trwania spektaklu.
2. Jedność miejsca - akcja dramatu powinna toczyć się stale w tym samym miejscu.
3. Jedność akcji - fabuła powinna mieć charakter liniowy, być jednowątkowym układem zdarzeń pozbawionym scen epizodycznych i wątków pobocznych.

Definition: Tragizm to nierozwiązalny konflikt między dążeniami bohatera a siłami wyższymi, lub konflikt wynikający z wyboru pomiędzy dwoma równorzędnymi racjami. Każdy wybór bohatera prowadzi go do katastrofy: klęski życiowej lub śmierci.

Highlight: Konflikt tragiczny, stanowiący istotę tragedii, polega na istnieniu dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru, gdyż oba prowadzą do porażki.

Example: Przykładem konfliktu tragicznego jest sytuacja Antygony w tragedii Sofoklesa.

Ironia tragiczna to kolejny ważny element tragedii antycznej. Polega ona na próbie ucieczki bohatera tragicznego przed przeznaczeniem, która paradoksalnie prowadzi do jego spełnienia.

Te elementy dramaturgii antycznej stanowią fundament dla późniejszego rozwoju teatru europejskiego i są nieodłączną częścią kultury śródziemnomorskiej, której wpływy są widoczne do dziś w literaturze i sztuce.

Omówienie fundamentalnych zasad konstrukcji dramatu antycznego.

Definition: Zasada trzech jedności określała podstawowe reguły budowy dramatu: jedność czasu, miejsca i akcji.

Highlight: Tragizm w dramacie antycznym wynikał z nierozwiązywalnego konfliktu między dążeniami bohatera a siłami wyższymi.

Example: Konflikt tragiczny w "Antygonie" ilustruje niemożność pogodzenia dwóch równorzędnych racji moralnych.

Vocabulary: Ironia tragiczna - sytuacja, w której próby uniknięcia przeznaczenia prowadzą do jego spełnienia.

Antyk wywodzi się od łacińskiego słowa "antiquus", oznaczającego "dawny". Termin ten obejmuje dorobek kulturowy społeczności z Bliskiego Wschodu oraz basenu Morza Śródziemnego, w tym cywilizacje sumeryjską, babilońską, egipską, fenicką, izraelską i rzymską. Ramy czasowe antyku rozciągają się od około 3500 lat p.n.e. (wynalezienie pisma) do 476 roku n.e. (upadek cesarstwa zachodniorzymskiego).

Definition: Klasycyzm to termin pochodzący od słowa "classicus", oznaczającego wzorowy, pierwszorzędny, doskonały. Sztuka antyczna była uważana za doskonały wzór, który na długie wieki określił kryteria piękna i poprawności w literaturze i sztuce europejskiej.

Filozofia antyku - najważniejsze nurty

Za twórcę filozofii uznaje się Sokratesa, którego poglądy zostały spisane przez jego ucznia, Platona, w dziele "Obrona Sokratesa". Platon - najważniejsze informacje obejmują założenie szkoły zwanej Akademią i rozwój filozofii idealizmu.

Highlight: 3 najważniejsze idee Platona to: dualizm świata (świat idei i świat materialny), teoria idei oraz koncepcja idealnego państwa.

Example: Metafora jaskini Platona ilustruje jego teorię poznania: jaskinia symbolizuje świat materialny dostępny zmysłom, a wychodzenie z niej reprezentuje wznoszenie się do wyższego stopnia poznania.

Arystoteles, uczeń Platona, rozwinął własną filozofię, twierdząc, że rzeczywistość materialna istnieje realnie i można ją poznać dzięki rozumowi i doświadczeniu. Stworzył on etykę złotego środka, zalecającą umiar we wszystkich działaniach jako drogę do szczęścia.