Szkoły filozoficzne i sztuka antyku

Szkoły filozoficzne starożytnej Grecji odegrały kluczową rolę w rozwoju myśli europejskiej. Dwie najważniejsze to:

1. Epikureizm - założony przez Epikura:

   • Skupiał się na szczęściu i przyjemności jako głównych celach życia.
   • Propagował kult życia wolnego od cierpienia.
   • Głosił zasadę "carpe diem" (chwytaj dzień).

2. Stoicyzm - zapoczątkowany przez Zenona z Kition:

   • Nauczał o wyzbyciu się emocji i zachowaniu obojętności w życiu.
   • Podkreślał, że człowiek jest częścią natury i do niej wróci.
   • Zalecał wykonywanie obowiązków bez wygórowanych ambicji.

Quote: "Carpe diem" - łacińska sentencja oznaczająca "chwytaj dzień", popularna w filozofii epikurejskiej.

Sztuka antyczna rozwijała się równolegle w Grecji i Rzymie, tworząc charakterystyczne style:

Grecja:

• Świątynie ku czci bóstw
• Rzeźby z kanonem piękna
• Trzy style architektoniczne: dorycki, joński i koryncki
• Ceramika czarno- i czerwonofigurowa

Rzym:

• Skomplikowane budowle (np. Koloseum)
• Realizm w rzeźbach
• Łuki, kopuły, arkady
• Freski i mozaiki ukazujące sceny z mitologii i historii

Vocabulary: Kanon piękna - zestaw zasad określających idealne proporcje i formy w sztuce.

Literatura antyczna

Literatura antyczna ukształtowała podstawowe rodzaje i gatunki literackie, które są używane do dziś. Starożytny teatr grecki odegrał kluczową rolę w rozwoju dramatu.

Rodzaje literackie:

• Liryka
• Epika
• Dramat

Cechy literatury antycznej:

• Mimesis - wierne odwzorowanie rzeczywistości
• Decorum - dobór stylu do tematyki dzieła
• Katharsis - emocjonalne oczyszczenie poprzez silne przeżycia
• Przenikanie się sacrum (boskiego) i profanum (ludzkiego)
• Proporcjonalność i harmonia

Definition: Katharsis - proces emocjonalnego oczyszczenia, podczas którego odbiorca dzieła doświadcza skrajnych emocji.

Najważniejsze gatunki literackie:

• Pieśń - melodyjny utwór poetycki o różnorodnej tematyce
• Hymn - uroczysty utwór wysławiający bóstwo, bohatera lub ideę
• Epos - rozbudowany utwór ukazujący dzieje bohaterów na tle ważnych wydarzeń
• Elegia - liryczny utwór o charakterze żałobnym lub refleksyjnym

Example: "Iliada" i "Odyseja" Homera to najsłynniejsze eposy antyczne, które do dziś są fundamentem literatury europejskiej.

Teatr antyczny w starożytnej Grecji był nie tylko formą rozrywki, ale także ważnym elementem życia społecznego i religijnego. Przedstawienia teatralne odbywały się podczas świąt ku czci boga Dionizosa i często poruszały ważne tematy moralne i filozoficzne.