Wprowadzenie do baroku
Barok to epoka w kulturze europejskiej, której ramy czasowe obejmują okres od XVI do XVIII wieku. Konkretnie, za początek baroku w Polsce przyjmuje się rok 1584 (śmierć Jana Kochanowskiego), a za koniec - rok 1764 (początek panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego). Nazwa "barok" pochodzi od portugalskiego słowa "barocco", oznaczającego dziwność lub nietypowość, co odnosi się do odejścia od renesansowego kanonu piękna na rzecz sztuki bardziej ozdobnej i niecodziennej.
Highlight: Najważniejsze hasła baroku to m.in. kontrreformacja, sarmatyzm, konceptyzm i marinizm.
W literaturze baroku ważne miejsce zajmują takie dzieła jak "Do trupa", "Niestatek I" i "Niestatek II" Jana Andrzeja Morsztyna, "O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego, czy "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska.
Vocabulary: Konceptyzm to główny nurt w poezji barokowej, charakteryzujący się dążeniem do nieustannego zadziwienia czytelnika poprzez wyszukane i oryginalne pomysły.
Filozofia baroku odznaczała się odwrotem od humanistycznego antropocentryzmu w kierunku teocentryzmu. Główne nurty filozoficzne tego okresu to:
- Sceptycyzm - reprezentowany przez Blaise'a Pascala
- Racjonalizm - którego czołowym przedstawicielem był Kartezjusz
- Mistycyzm - rozwijany przez św. Teresę i św. Jana od Krzyża
Quote: Kartezjusz sformułował słynne zdanie: "Myślę, więc jestem", podkreślając rolę rozumu w poznawaniu rzeczywistości.
Kontrreformacja była reakcją Kościoła katolickiego na reformację. Jej główne cele obejmowały zwalczanie reformacji, prowadzenie szkół katolickich i misji oraz nawoływanie do wytrwania w wierze. Ważną rolę w tym procesie odegrał zakon jezuitów.
