Czasownik i jego odmiana
Czasownik to słowo, które odpowiada na pytania: Co robi? Co się z nim dzieje? Możesz go odmienić przez wiele kategorii gramatycznych, co sprawia, że jest bardzo elastyczny w użyciu.
Czasownik ma dwie strony: czynną (np. Malarz tworzy obraz) i bierną (np. Obraz jest tworzony przez malarza). Ma też aspekt, który może być dokonany wroˊcił−czynnosˊcˊzakonˊczona lub niedokonany wraca−czynnosˊcˊtrwająca.
Odmiana czasownika obejmuje:
- czasy: przeszły, teraźniejszy, przyszły (złożony np. będzie biegł lub prosty np. pobiegnie)
- liczby: pojedyncza i mnoga
- osoby: ja, ty, on/ona/ono (l.poj.) oraz my, wy, oni/one (l.mn.)
- tryby: oznajmujący (idziemy), rozkazujący (zrób), przypuszczający (poszedłby)
- rodzaje: w l.poj. - męski, żeński, nijaki; w l.mn. - męskoosobowy (ci) i niemęskoosobowy (te)
Ciekawostka! Nie wszystkie czasowniki mogą występować w stronie biernej. Tylko czasowniki przechodnie (takie, które mogą mieć dopełnienie bliższe) mogą tworzyć stronę bierną. Czasowniki nieprzechodnie (jak "chodzić po lesie") nie tworzą strony biernej.
Oprócz form osobowych, czasownik występuje też jako:
- bezokolicznik (np. biec, myć)
- formy zakończone na -no, -to (np. myto, spano)
- konstrukcje z cząstką "się" (np. myto się)
- imiesłowy