Wszystko o czasownikach
Czasownik to słowo, które odpowiada na pytania "Co robi?" lub "Co się z nim dzieje?". Kiedy mówisz "czytam książkę" lub "pada deszcz", używasz właśnie czasowników!
Każdy czasownik ma swoją podstawową formę zwaną bezokolicznikiem. Rozpoznasz go łatwo, bo kończy się na -ć, -c, -ść lub -źć (jak "czytać", "biec", "nieść", "iść").
Czasowniki mają też różne formy. Forma osobowa mówi nam, kto wykonuje czynność - na przykład "śpiewam" (ja), "śpiewasz" (ty), "śpiewa" on/ona. Forma nieosobowa ukrywa, kto to robi - jak "przyniesiono" (ktoś przyniósł, ale nie wiadomo kto).
Wskazówka: Jeśli nie jesteś pewien, czy to czasownik, zadaj pytanie "Co robi?" lub "Co się dzieje?" - jeśli słowo odpowiada na to pytanie, to na pewno czasownik!
Osoby w czasowniku pokazują, kto wykonuje czynność:
- 1 osoba: ja (pojedyncza), my (mnoga)
- 2 osoba: ty (pojedyncza), wy (mnoga)
- 3 osoba: on/ona/ono (pojedyncza), oni/one mnoga−męskoosobowa/niemęskoosobowa
Liczby są tylko dwie - pojedyncza (jedna osoba) i mnoga (więcej osób).
Czasy mówią nam, kiedy coś się dzieje:
- Przeszły - już się stało ("czytałem")
- Teraźniejszy - dzieje się teraz ("czytam")
- Przyszły prosty - stanie się później ("przeczytam")
- Przyszły złożony - też o przyszłości ("będę czytać")
Tryby wyrażają nasze nastawienie:
- Orzekający - stwierdzamy fakt ("idę")
- Rozkazujący - wydajemy polecenie ("idź!")
- Przypuszczający - mówimy o możliwości ("poszedłbym")
Strony pokazują, kto jest aktywny:
- Czynna - ktoś coś robi ("oglądam film")
- Bierna - ktoś coś przéżywa ("jestem oglądany")
- Zwrotna - ktoś robi coś dla siebie ("oglądam się w lustrze")