Części zdania i ich funkcje
W zdaniu najważniejsze są podmiot i orzeczenie - tworzą one związek główny. Podmiot mówi nam kto? co? wykonuje czynność i najczęściej jest rzeczownikiem. Może występować w mianowniku lub dopełniaczu, a czasem jest domyślny (gdy można go określić na podstawie formy orzeczenia).
Orzeczenie wskazuje co robi podmiot lub w jakim jest stanie. Wyróżniamy orzeczenie czasownikowe (jeden wyraz) oraz imienne (składa się z dwóch wyrazów: łącznika i orzecznika). Łącznikami są najczęściej słowa: być, stać się, zostać.
Przydawka odpowiada na pytania jaki? czyj? który? i łączy się z podmiotem. Może być wyrażona przymiotnikiem, rzeczownikiem lub liczebnikiem. Dopełnienie jest określeniem orzeczenia i odpowiada na pytania wszystkich przypadków oprócz mianownika i wołacza.
⭐ Wskazówka: Najłatwiej zapamiętać części zdania, myśląc o zdaniu jak o filmie - podmiot to główny bohater, orzeczenie to jego akcja, a pozostałe części zdania to szczegóły tej akcji!
Okolicznik określa okoliczności wykonywania czynności i jest określeniem czasownika. Mamy kilka rodzajów: okolicznik miejsca (gdzie?), czasu (kiedy?), sposobu (jak?), przyczyny (dlaczego?), warunku (pod jakim warunkiem?) i przyzwolenia (pomimo czego?).
Pamiętaj, że przydawka, okolicznik i dopełnienie tworzą w zdaniu związki poboczne, które uzupełniają najważniejszą relację podmiot-orzeczenie.