Dwudziestolecie międzywojenne - główne nurty i zjawiska
Okres międzywojenny (1918-1939) dzieli się na dwie wyraźne fazy. W dwudziestoleciu jasnym dominowała euforia po odzyskaniu niepodległości, co przekładało się na witalizm i pozytywny charakter poezji. Z kolei dwudziestolecie ciemne przyniosło kryzys gospodarczy, nastroje katastroficzne, ale też dynamiczny rozwój kultury masowej i technologii.
W filozofii tego okresu kluczowe znaczenie miały dwa nurty. Behawioryzm Johna Watsona skupiał się na obiektywnym badaniu zachowań człowieka i jego reakcji na bodźce, odrzucając pojęcia takie jak świadomość jako nienaukowe. Psychoanaliza Zygmunta Freuda wyjaśniała procesy psychiczne przez pryzmat pojęć takich jak świadomość, nieświadomość, id, ego i superego, szukając klucza do psychiki w snach i wspomnieniach z dzieciństwa.
Sztukę dwudziestolecia zdominowały awangardowe kierunki, przede wszystkim kubizm (Pablo Picasso) przedstawiający rzeczywistość za pomocą uproszczonych form geometrycznych, oraz surrealizm (Salvador Dali) czerpiący inspirację z psychoanalizy i skupiający się na nieświadomości, snach i fantazji.
Warto zapamiętać! W dwudziestoleciu międzywojennym działało kilka ważnych grup poetyckich w okresie jasnym - Skamander (Tuwim, Lechoń, Wierzyński, Słonimski, Iwaszkiewicz), Awangarda Krakowska (Julian Przyboś) i Futuryści, a w okresie ciemnym - II Awangarda, Żagary (Czechowicz, Miłosz) i Kwadryga (Gałczyński).
Proza awangardowa późnego dwudziestolecia reprezentowana była przez wybitnych twórców jak Witold Gombrowicz, Bruno Schulz, Franz Kafka czy Witkacy, którzy eksperymentowali z formą i treścią, odpowiadając na niepokoje epoki.