Wielka Improwizacja i mesjanizm
Konrad to postać artysty-indywidualisty, który w przypływie natchnienia rozmawia z Bogiem. Czuje się samotny, niezrozumiany, ale także stawia się na równi z Bogiem jako reprezentant całego narodu.
To przykład prometeizmu - buntu wobec Boga w imię dobra człowieka. Konrad chce uszczęśliwić ludzi, ale z jego buntu mogą wyniknąć zagrożenia: tyrania, nienawiść i odejście od zasad moralnych.
Najważniejszą ideą utworu jest mesjanizm - wiara, że Polska jest Chrystusem narodów. Upadek państwa i cierpienia mają sens w planach Bożych. Jak Chrystus, Polska przejdzie swoją drogę krzyżową, ale w końcu nastąpi zmartwychwstanie.
Społeczeństwo rosyjskie pokazane jest jako przeciwieństwo polskości - mechaniczne, pozbawione indywidualności, służalcze i bez honoru.
💡 Kluczowe: Mesjanizm to wiara w szczególną misję Polski - naród ma cierpieć, by odkupić inne narody i odrodzić się w chwale.