Cechy groteski w "Ferdydurke"
Groteska to kluczowy element powieści Gombrowicza, nadający jej niepowtarzalny charakter. Łączy w sobie absurdalność, czyli sprzeczność ze zdrowym rozsądkiem, parodię wyolbrzymiającą rzeczywistość dla jej ośmieszenia, mieszankę tragizmu z komizmem oraz nowatorski język.
W "Ferdydurke" absurdalność widać choćby w porwaniu 30-latka do szkoły, gdzie wszyscy traktują go jak nastolatka, czy w słynnym pojedynku na miny między uczniami. Parodia objawia się w przedstawieniu szkoły jako instytucji, która niczego nie uczy (nauczyciel powtarzający w kółko jedno zdanie) oraz w popisywaniu się nowoczesnością przez inżyniera Młodziaka, który namawia własną nastoletnią córkę do posiadania nieślubnego dziecka.
Mieszankę tragizmu z komizmem znajdziesz w scenie "gwałcenia przez uszy" Syfona – komicznej w formie, ale tragicznej w skutkach, prowadzącej do samobójstwa bohatera. Nowatorski język Gombrowicza przejawia się w używaniu terminów jak "gęba" i "pupa" w kontekście filozoficznym oraz w tworzeniu neologizmów typu "upupić".
Ciekawostka: Gombrowicz nie tylko opisywał formę, ale sam nieustannie z nią walczył, zarówno w życiu, jak i w swojej twórczości, odrzucając konwencje i oczekiwania czytelników.