Satyry Ignacego Krasickiego - charakterystyka i analiza wybranych utworów
Satyry w epoce oświecenia były niezwykle popularne, bo służyły jako broń w walce z ludzką głupotą i wadami społecznymi. Krasicki używał ich do edukacji moralnej - uczył przez zabawę, wykorzystując dowcip, ironię i groteskę. Jego pierwszy zbiór satyr ukazał się w 1779 roku.
Jako gatunek literacki satyry miały swobodną kompozycję i gawędowy charakter. W oświeceniu przybrały formę fabularnych anegdot wzbogaconych dialogami i zwrotami do czytelnika. Najważniejsza zasada? Można krytykować ludzkie wady, ale nie konkretne osoby.
W satyrze "Do króla" Krasicki w przewrotny sposób "krytykuje" Stanisława Augusta Poniatowskiego za to, że jest wykształcony, dobry, łagodny i ceni sztukę. To oczywiście ironia - prawdziwym obiektem krytyki jest zacofana szlachta, która nie ceni oświeconych postaw monarchy.
"Pijaństwo" to dialog dwóch przyjaciół, gdzie jeden skarży się na kaca po imieninach żony, a drugi próbuje go przekonać do rzucenia picia. Niestety bezskutecznie - na koniec bohater idzie... napić się wódki. Krasicki pokazuje tu absurd ludzkiego zachowania.
Pamiętaj! Satyry Krasickiego zawsze mają podwójne dno - powierzchownie bawią, ale głębiej uczą i krytykują.
"Świat zepsuty" to gorzki monolog o moralnym upadku Polski. Narrator krytykuje współczesne zepsucie, przeciwstawiając je idealizowanej przeszłości. Młodzież naśladuje cudzoziemsczyznę, tracąc rodzime wartości, co doprowadza kraj do rozbiorów.
W "Żonie modnej" Piotr narzeka przyjacielowi na małżeństwo z miejską damą. Ożenił się dla pieniędzy, ale teraz płaci za jej rozrzutny, modny styl życia. Krasicki krytykuje tu małżeństwa z pobudek finansowych i bezmyślne naśladowanie francuskich mód.