Charakterystyka twórczości Juliana Tuwima
Julian Tuwim wprowadził do poezji polskiej świeże spojrzenie i nowy język. Jego wiersze cechuje witalizm - pochwała życia w jego biologicznych aspektach oraz radość z codzienności. Poeta fascynował się miejskim pejzażem i tłumem, co widać w wielu jego utworach.
Charakterystyczne dla Tuwima było wprowadzanie do poezji mowy potocznej - kolokwializmów i wulgaryzmów oraz prowadzenie eksperymentów językowych (tworzenie neologizmów, instrumentacja głoskowa). Mimo tych nowości, nie odcinał się od tradycji poezji polskiej.
W miarę upływu czasu w twórczości Tuwima widoczne staje się zaostrzenie postawy krytycznej wobec rzeczywistości. Poeta głosił idee tolerancji, solidarności z pokrzywdzonymi i bronił ludzkiej godności, co szczególnie wybrzmiewa w jego późniejszych wierszach.
💡 Warto zapamiętać, że Tuwim tworzył poezję miejską, co było nowatorskie w tamtym czasie - miasto stało się dla niego źródłem inspiracji i fascynacji, zastępując romantyczne zainteresowanie naturą.
"Do krytyków" - manifest Skamandra
"Do krytyków" to żartobliwy i lekko ironiczny wiersz, który można uznać za wypowiedź programową skamandrytów. Tuwim pokazuje w nim, że inspiracje czerpie z codziennych czynności, takich jak jazda tramwajem, podkreślając, że powojenna poezja powinna wyrażać przede wszystkim entuzjazm i radość życia.
Poeta z równym zachwytem opisuje dźwięk tramwajowego dzwonka i zapach kwitnących drzew. Ta fascynacja miejskim pejzażem i biologicznym życiem (witalizm) ujawnia charakterystyczne dla Tuwima połączenie zachwytów nad naturą i cywilizacją. Jego euforię podkreślają liczne wykrzyknienia.
"Przy okrągłym stole" - nostalgiczny erotyk
Ten przesycony nostalgią erotyk to jednocześnie liryczna refleksja na temat pamięci. Wiersz ma formę prostej, bezpośredniej prośby skierowanej do ukochanej o powrót do wspólnie przeżytego dnia.
Poeta zaledwie kilkoma kreskami zarysowuje przyczyny i okoliczności rozstania. Choć podmiot liryczny przemawia do ukochanej w teraźniejszości, miłość z przeszłości pozostaje czymś niezamkniętym i bolesnym. W utworze pojawiają się odwołania do muzyki Schuberta, co sugeruje możliwość pocieszenia przez sztukę w trudnych chwilach życia.
"Do prostego człowieka" - wiersz pacyfistyczny
Wiersz "Do prostego człowieka", opublikowany w 1929 roku w piśmie "Robotnik", stanowił reakcję poety na propagandę wojenną końca lat 20. Tuwim nadał utworowi formę odezwy do tytułowego prostego człowieka, wykorzystując tryb rozkazujący, wykrzyknienia, apostrofy i kolokwializmy, by zwiększyć siłę przekazu.
Poeta nawołuje do nieufności wobec wojny, którą przedstawia jako środek realizacji interesów wielkiego kapitału. Z mistrzostwem stylistycznym wyśmiewa pseudopatriotyczną frazeologię, obnażając mechanizmy wojennej propagandy i przestrzegając przed udziałem w wojnie, w której prosty człowiek jest tylko "mięsem armatnim".
Publikacja tego pacyfistycznego utworu wywołała gwałtowny atak środowisk prawicowych na Tuwima, któremu zarzucano, że nawołuje do niszczenia siły obronnej Polski i propaguje postawę dezertera. Kontrowersje te pokazują, jak głęboki wpływ miała twórczość Tuwima na społeczeństwo jego czasów.