Myśliciele i literatura pozytywistyczna
Najważniejsi filozofowie pozytywistyczni to Auguste Comte (twórca terminu "pozytywizm", uważał socjologię za najważniejszą naukę), Herbert Spencer (rozwinął teorię ewolucji w kontekście społecznym), John Stuart Mill (zwolennik empiryzmu i utylitaryzmu) oraz Hipolit Taine (zastosował pozytywizm w naukach humanistycznych).
Literatura pozytywistyczna rozwinęła nowe, charakterystyczne gatunki. Nowela oferowała zwartą kompozycję z wyraźnym punktem kulminacyjnym, opowiadanie dopuszczało więcej refleksji i dygresji, a obrazek utrwalał charakterystyczne realia społeczne i obyczajowe.
Powieść, jako najważniejszy gatunek epoki, przybierała różne formy: realistyczną (wierna rzeczywistości, wszechwiedzący narrator), historyczną (akcja w przeszłości), tendencyjną (z wyraźną tezą ideologiczną), społeczno-obyczajową (portret środowiska) oraz psychologiczną (analiza postaci).
🔍 Ciekawostka: Powieść tendencyjna była charakterystyczna dla wczesnego pozytywizmu - autorzy celowo dzielili bohaterów na "dobrych" (postępowych) i "złych" (zacofanych), by promować pozytywistyczne idee.