Bohaterowie powieści
Stanisław Wokulski to postać złożona - jednocześnie romantyk i pozytywista. W miłości zachowuje się jak typowy romantyczny bohater (nieszczęśliwy, samotny, wrażliwy), ale w pracy i nauce jest racjonalny i przedsiębiorczy. Uczestniczył w powstaniu styczniowym i został zesłany na Syberię.
Najważniejsze postacie to Ignacy Rzecki - wierny przyjaciel i subiekt w sklepie Wokulskiego, oraz Izabela Łęcka - piękna arystokratka oderwana od rzeczywistości. Jej ojciec Tomasz to zbankrutowany arystokrata, a brat Juliusz - jeden z niewielu pozytywnych przedstawicieli swojej klasy, fascynujący się nauką.
Profesor Geist reprezentuje naukę i postęp (wynalazł metal lżejszy od wody), podczas gdy postacie jak Maruszewicz, baron Krzeszowski czy Kazimiera Starska ukazują degenerację arystokracji - hazard, oszustwa, powierzchowne romanse.
Zapamiętaj: Każda postać reprezentuje konkretną warstwę społeczną lub postawę wobec życia - Prus stworzył prawdziwy przekrój polskiego społeczeństwa.
Wyjątkami są Prezesowa Łątowska (arystokratka dbająca o biednych) i baron Dalski z Eweliną Janochą, których historia pokazuje, jak zdrada niszczy uczucia.