Podstawowe informacje o utworze
Lament Świętokrzyski to anonimowy utwór liryczny z XV wieku, zaliczany do gatunku lamentu (planktu). Powstał prawdopodobnie w środowisku duchownych związanych z klasztorem świętokrzyskim. Jego celem było wywołanie u wiernych współczucia i refleksji nad męką Chrystusa oraz cierpieniem Maryi.
Główną bohaterką utworu jest Matka Boska, która w przejmujący sposób wyraża swój ból, widząc cierpienie ukrzyżowanego syna. Jej monolog skierowany jest zarówno do innych matek, by współodczuwały jej rozpacz, jak i do Anioła Gabriela, któremu wypomina obietnice szczęścia, które zamieniły się w cierpienie.
W utworze poznajemy Maryję jako matkę pełną ludzkich uczuć - bezsilności, żalu i miłości. Mimo ogromnego bólu akceptuje ona swój los i boskie plany, co nadaje jej postaci wymiar uniwersalny i bliski każdemu człowiekowi.
Warto zapamiętać! Lament Świętokrzyski jest jednym z pierwszych utworów w języku polskim, który tak głęboko eksploruje ludzkie emocje, szczególnie uczucia matki wobec cierpiącego dziecka.