Przebieg akcji w "Laterniku"
Historia zaczyna się od wakatu na stanowisku latarnika, o które ubiega się Skawiński. Po rozmowie z Falconbridgem otrzymuje pracę i rozpoczyna spokojne życie w latarni, regularnie chodząc w niedziele do kościoła.
Punkt zwrotny następuje, gdy Skawiński otrzymuje paczkę z polskimi książkami. Zaczytuje się w "Panu Tadeuszu" Mickiewicza i całkowicie pogrąża w wspomnieniach z ojczyzny, zaniedbując swoje obowiązki.
Konsekwencje są tragiczne - łódź San-Geromo rozbija się na mieliźnie, ponieważ latarnia nie świeciła. Skawiński traci pracę i ponownie wyrusza w tułaczkę. Ta kompozycja (zawiązanie → kulminacja → rozwiązanie) jest charakterystyczna dla noweli.
💡 Ciekawostka: Siła polskiej literatury okazuje się tak wielka, że sprawia, iż bohater zapomina o rzeczywistości - to dowód na moc patriotycznych uczuć.