Wojna, okupacja i literatura 1939-1945
Walka z okupantem przyjmowała różne formy. Polacy przeprowadzali akcje dywersyjne - wysadzali mosty, niszczyli zaopatrzenie wroga i dezorganizowali pracę w fabrykach. W podziemiu działała konspiracja, drukowano tajne pisma i organizowano system tajnego nauczania.
Terror okupacyjny był bezwzględny. Codziennością stały się masowe egzekucje, wywózki i prześladowania cywilów. Szczególnie okrutny los spotkał Żydów, których najpierw zamykano w gettach, a później wysyłano do obozów koncentracyjnych, gdzie dokonywano ich masowej eksterminacji. Ten systematyczny mord nazywamy Holokaustem.
Pokolenie Kolumbów to młodzi ludzie urodzeni około 1920 roku, wychowani w duchu wolności i humanizmu. Wojna brutalnie przerwała ich młodość - zamiast studiów i normalnego życia, musieli chwycić za broń lub włączyć się w działania konspiracyjne. Ich doświadczenia stały się ważnym tematem literackim.
Warto wiedzieć! Literatura wojenna nie tylko opisywała rzeczywistość, ale pełniła też funkcję świadectwa zbrodni. Do ważnych dzieł tego okresu należą: "Kamienie na szaniec" Kamińskiego, "Medaliony" Nałkowskiej, "Inny świat" Grudzińskiego oraz "Dywizjon 303" Fiedlera.