Fabryka Hydra i inne opowiadania
W opowiadaniu "Profesor Spanner" poznajemy historię niemieckiego naukowca, który prowadził Instytut Anatomiczny w Gdańsku. Spanner wykorzystywał ludzkie zwłoki pochodzące ze szpitali psychiatrycznych i egzekucji do produkcji mydła. Jeden z profesorów usprawiedliwiał to działanie brakiem tłuszczów w Niemczech.
W medalionach pojawiają się różne postaci, jak młody chłopak pracujący w Stutthofie, który nie był w pełni świadomy swoich czynów. Nałkowska opisuje transporty więźniów w wagonach bydlęcych - po 100 osób w jednym, trwające 7 dni, podczas których ludzie umierali z pragnienia.
Szczególnie wstrząsające jest opowiadanie "Dno", przedstawiające obóz w Ravensbrück, gdzie kobiety pracowały po 12 godzin w fabryce amunicji. Za najmniejsze przewinienia były karane przez Gestapo, a niewyrobienie normy skutkowało spędzeniem nocy w piwnicy ze zmarłymi.
Warto zapamiętać: Nałkowska celowo używa oszczędnego, niemal dokumentalnego stylu, by pozwolić faktom "mówić samym za siebie", co jeszcze mocniej uderza w czytelnika.
W opowiadaniu "Kobieta cmentarna" poznajemy osobę opiekującą się kwiatami na cmentarzu odgrodzonym murem od getta. Z kolei "Przy torze kolejowym" to historia 35-letniej kobiety postrzelonej podczas ucieczki z transportu, której nikt nie chciał pomóc z obawy przed karą śmierci.