"Na dom w Czarnolesie" Jana Kochanowskiego
Fraszka "Na dom w Czarnolesie" porusza bliskie każdemu tematy: dom, rodzinę i wartości życiowe. Autor wyraża w niej swoją wdzięczność za spokojne życie i prosi Boga o opiekę. To dziękczynno-błagalna modlitwa, w której poeta ceni proste, uczciwe życie ponad bogactwo.
Utwór ma formę liryki bezpośredniej - podmiot liryczny wprost zwraca się do Boga. Składa się z 8 wersów, każdy ma 13 sylab, a rymy są dokładne i żeńskie (układ aabb). Ta regularna budowa nadaje fraszce rytmiczność i harmonię.
Kochanowski mistrzowsko wykorzystuje środki stylistyczne. Rozpoczyna apostrofą "Panie...", zwracając się do Boga. Używa też epitetów ("moja praca", "zdarzenie Twoje", "pałace marmorowe") i metafory "gniazdо ojczyste", określając swój dom. Poprzez wyliczenie wartości ("sumieniem czystym, pożywieniem uczciwym, ludzką życzliwością") podkreśla, co jest dla niego naprawdę ważne.
Warto zapamiętać! Fraszka wyraża renesansowe wartości - autor ceni spokojne życie na wsi, z dala od zgiełku, przedkładając osobiste szczęście i harmonię nad bogactwo i zaszczyty.