Literatura i sztuka oświecenia
W oświeceniu rozwinęło się wiele nowych gatunków literackich, które miały nie tylko bawić, ale przede wszystkim uczyć i wychowywać. Możesz je łatwo poznać i wykorzystać tę wiedzę na lekcjach!
Czasopisma jak "Monitor" czy "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne" pełniły ważną rolę edukacyjną. Komedie Moliera ("Świętoszek") i Fredry ("Zemsta") w zabawny sposób ośmieszały ludzkie wady. Popularne były też powiastki filozoficzne jak "Kandyd" Woltera, gdzie główny bohater wędruje i zdobywa mądrość życiową.
Satyry i bajki Ignacego Krasickiego ("Świat zepsuty", "Szczur i kot") krytykują i ośmieszają niepożądane postawy społeczne, zawsze kończąc się morałem. Powieści jak "Przygody Mikołaja Doświadczyńskiego" opisywały długie, wielowątkowe historie z wartościową lekcją, a sielanki Karpińskiego ("Laura i Filon") chwaliły uroki wiejskiego życia.
W sztuce dominowały trzy główne nurty. Klasycyzm inspirował się antykiem, ceniąc harmonię i ład. Sentymentalizm skupiał się na emocjach i przeżyciach wewnętrznych. Rokoko wyróżniało się lekkością, zmysłowością i wyrafinowaniem (nazwa pochodzi od francuskiego słowa oznaczającego muszlę!).
📚 Warto zapamiętać: Oświeceniowe motywy to przede wszystkim rozum, wędrówka w poszukiwaniu wiedzy, natura, krytyka szlachty (Sarmaty) oraz patriotyzm.
Polscy twórcy oświeceniowi, mimo trudnej sytuacji politycznej kraju, tworzyli dzieła pełne nadziei na reformy i odrodzenie państwa. Ich utwory były pełne troski o losy ojczyzny i wiary w siłę rozumu, który może pomóc w odbudowie Polski.