Podstawy filozoficzne pozytywizmu
Pozytywizm opierał się na racjonalnym podejściu do rzeczywistości i kulcie nauki. August Comte stworzył sejentyzm głoszący, że tylko nauki ścisłe mogą nas uczyć o świecie. John Stuart Mill rozwinął utylitaryzm, według którego cenne jest tylko to, co przynosi pożytek ogółowi.
Herbert Spencer zastosował teorię ewolucji do społeczeństwa, a Hipolit Taine wprowadził determinizm, twierdząc że każde zdarzenie jest wynikiem określonych warunków. Karol Marks natomiast opisywał walkę klas prowadzącą do rewolucji.
Podstawowe postulaty społeczne pozytywizmu to "praca u podstaw" (edukacja najniższych warstw społecznych), "praca organiczna" (rozwój gospodarczy i cywilizacyjny), emancypacja kobiet oraz asymilacja Żydów.
💡 Pozytywizm był całkowitym przeciwieństwem romantyzmu - zamiast "mierzyć siły na zamiary" i polegać na uczuciach, pozytywiści proponowali praktyczne działania, naukę i rozsądek.
Literatura pozytywizmu charakteryzowała się realizmem, czyli wiernym odzwierciedleniem rzeczywistości. Powieść stała się dominującym gatunkiem, a szczególnie rozwijała się powieść reportażowa i literatura faktu. Twórcy skupiali się na życiu codziennym zwykłych ludzi, często na tle wydarzeń historycznych.