Alternatywny zapis:

zesłania, rekwizycje dóbr. Wielu ziemian przeniosło się do miast i stworzyło tam warstwę inteligencji. Zjawisko to nazwano,,wysadzeniem szlachty z siodła" Chłopi nadal cierpieli przez biedę, wsie były przeludnione, ludność wiejska nadal była zacofana (analfabetyzm, brak higieny) VII. Rusyfikacja i germanizacja Pozytywiści sprzeciwiali się polityce Rosji i Prus dążących do wynarodowienia Polaków. Popierali działania służące wzmacnianiu wspólnoty narodowej W zaborze rosyjskim obowiązywała cenzura, w szkołach i urzędach nie wolno było Polakom używać języka ojczystego. Podobnie było w zaborze Pruskim VIII.Praca u podstaw Alfabetyzacja ludu realizowana przez warstwy inteligencji Pomoc ludziom z niższych warstw społecznych w adaptacji do ■ ■ kapitalistycznych form aktywności Zakładanie szkół dla najuboższych i sierocińców ■ Pozytywiści nie lubili tradycyjnych gestów charytatywnych, woleli wychować człowieka, który umie brać sprawy w swoje ręce IX. Praca organiczna Działanie na rzecz gospodarczego rozwoju ziem Polskich Pozytywiści porównywali państwo do jednego wielkiego organizmu, aby funkcjonował on prawidłowo niezbędne jest zdrowie wszystkich organów, departamentów. O powodzeniu tego decyduje rozwój wszystkich warstw społecznych i dziedzin życia W związku z tym apelowali do społeczeństwa ,,bogaćcie się!" I sformułowali liberalne hasło ,,rozumnego egoizmu" Sądzili, że należy pomnażać swój własny majątek, a przy tym tworzyć miejsca pracy dla uboższych. (Utylitaryzm, Organicyzm) - Ich bohaterem był self-made man, człowiek tworzący samego siebie. Kierowano również apele do wyższych warstw aby ,,szli w lud”, zbliżyli się do problemów wsi i wyciągnęli ją z zacofania X. Emancypacja kobiet Dążenie do równouprawnienia społecznego i zapewnienia kobietom dostępu do wykształcenia i pracy. Emancypacja była wszechobecna w całej Europie, kobiety coraz odważniej rywalizowały z mężczyznami na rynkach pracy Ciężka sytuacja kobiet, wynikała z braku przygotowania arystokratek i szlachcianek do samodzielnego życia na własny rachunek. Uczono je gry na fortepianie, konwersowania, tańców a nie umiejętności niezbędnych do podjęcia pracy zawodowej XI. Asymilacja Żydów Próba integracji mniejszości żydowskiej z polskim społeczeństwem Asymilacja oznaczała rezygnacje z odrębności co nie odpowiadało wielu osobom ze społeczności ■ ■ Ziemie zaboru rosyjskiego stanowiły największe skupisko Żydów, którzy w większości zachowywali odrębne zwyczaje, religię i język Pozytywiści postulowali asymilację Żydów, czyli stopniowe przyjmowanie przez nich kultury i języka polskiego, z zachowaniem odrębności wyznania Niezamierzoną konsekwencja tych działań stał się nowoczesny antysemityzm. Po stronie Żydów wywołało to powstanie nowoczesnego syjonizmu czyli nacjonalizmu. Jego celem stało się powołanie odrębnego państwa żydowskiego. Doprowadziło to do wzajemnej nieufności i niechęci XII. Filozofia SCJENTYZM - Zaufanie do nauk ścisłych opartych na doświadczeniu, przede wszystkim do nauk przyrodniczych uznawanych za niezawodne źródło wiedzy. Pozytywiści walczyli z przekonaniami nienaukowymi, zwłaszcza z tymi opartymi na religijnych przesądach, promowali kształcenie się w dziedzinach ścisłych UTYLITARYZM Społeczna zasada która nakazuje człowiekowi bycie użytecznym zawsze i wszędzie. Uczy również stawiać jasno określony cel i dążenie do niego Idealne społeczeństwo to takie, w którym dobro jednostki jest utożsamione z dobrem ogółu a człowiek jest szczęśliwy wtedy gdy jest użyteczny dla społeczeństwa AGNOSTYCYZM Pogląd głoszący, że nie możliwe jest poznanie prawd rządzących bytem. Tym co kryje się przed rozumem nie należy się zajmować, należy się skupić na elementach świata które są nam dostępne gdy jest użyteczny dla społeczeństwa EWOLUCJONIZM - Przekonanie że wszystkie formy życia stopniowo przekształcają się w wyższe, doskonalsze - Wszechświat, czyli przyroda i społeczeństwo, podlega prawu ewolucji, nieustannej przemianie, w której formy życia gorzej dostosowane są zastępowane przez te lepiej dostosowane XIII. Cechy literatury pozytywistycznej ■ ■ Realizm pisaże ukazywali rzeczywistość zgodnie z powszechnie przyjętymi wyobrażeniami o świecie, przestawiali przede wszystkim to, co typowe, charakterystyczne, oparte na obserwacji życia codziennego Powieść realistyczna powstała z powodu braku wartości artystycznych w utworach propagandowych Cechy powieści realistycznej ● ● W literaturze przeważał realizm z elementami naturalizmu. Twórcy dążyli do ukazywania problemów jednostki na szerokim tle społecznym, obyczajowym i historycznym W literaturze polskiej wraz z upadkiem powstania styczniowego klęskę poniosła również ideologia romatyczna. Zadaniem literatury stało się uświadomienie narodowi, że należy odstąpić od walki narodowo wyzwoleńczej na rzecz pracy dla kraju. Literatura miała stać się ,,nauczycielka życia" ● Mimetyzm - dążenie do odzwierciedlenia rzeczywistości, fabuła powieści jest osadzona w danym miejscu i czasie Fikcja werterystyczna - postacie i zdarzenia w powieści muszą być prawdopodobne życiowo a fabuła chronologiczna i musi tworzyć ciąg przyczynowo skutkowy Iluzja rzeczywistości - narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący. Język narracji jest przeźroczysty i nie ma ozdobników Dialogi i monologi naśladują mowę potoczną o indywidualnym języku dla każdego bohatera Typowość postaci, ukazywani bohaterowie byli typowymi przedstawicielami grup społecznych Powieść miała nie tylko pokazywać świat ale również wychowywać czytelnika i utrwalać pozytywistyczne wartości Naturalizm Pozytywiści zakładali, że sztuka powinna odzwierciedlać rzeczywistość z fotograficzną dokładnością, przy tym ukazywać to co budzi odrazę i przerażenie. Naturaliści uważali, że społeczeństwem rządzą prawa walki o byt oraz doboru naturalnego, człowiek jest niewolnikiem instynktów i kieruje się w swoim postępowaniu głownie motywacją biologiczną ■ Język ezopowy Ze względu na cenzurę pisaże posługiwali się przenośniami i niedopowiedzeniami, które były nieczytelne dla rosyjskich cenzorów. ■ Powieść tendencyjna: podporządkowana propagowaniu haseł takich jak praca u podstaw czy praca organiczna. Wszystkie odmiany zmierzały do jednoznacznego wykorzystania wszystkich środków ekspresji dla wykazywania słuszności przekonań. Skomplikowane portrety psychologiczne zostały zastapione wyidealizowanymi postaciami Powieść historyczna: służyła analizowaniu współczesnych zjawisk bądź tworzyła w schemacie sensacyjno-przygodowym idealizowany obraz przeszłości narodowej. XIV. Motywy Praca - była ukazywana jako miara wartości człowieka i jego użyteczności. Stanowi podstawę oceny moralnej bohaterów i źródło życiowego powodzenia, dobrobytu całego społeczeństwa ,,Lalka" Bolesław Prus Dzięki ciężkiej prądy Wokulski wydobywa się z nędzy i osiąga sukces, jędzo działaności przyczynia się do ożywienia polskiej gospodarki. Bohater daje tez prace potrzebującym i dzięki temu pomaga im finansowo. ,,Nad Niemnem" Mogiła Jana i Cecylii symbolizuje nie tylko zniesienie różnic stanowych, lecz także szczęście osiągane dzięki pracy. Pozytywni bohaterowie są opaleni gdyż pracują w polu, a negatywni chorobliwie bladzi i bezproduktywni, narrator nazywa ich pasożytami. - Asymilacja Żydów - problemy pojawiającego się antysemityzmy i dobrowolnego izolowania się Żydów, często pojawiały się w ówczesnej literaturze ,,Lalka" Bolesław Prus Przykładem całkowicie zasymilowanego Żyda jest dr. Szuman, przyjaciel Stanisława Wokulskiego, który pod skorupą cynizmu jest porządnym i dobrym człowiekiem ■ ,,Mendel Gdański" Maria Konopnicka - Stary Żyd, który prowadzi w Warszawie zakład introligatorski i przyjaźni się z polakami, pada ofiarą pogromu Społeczeństwo Ukazanie problemów, struktury i stopniowej przemiany XIX w. Społeczeństwa ,,Lalka" Bolesław Prus Szeroka panorama społeczna, od arystokracji przez mieszczan i inteligencje po robotników i biedotę z warszawskiego Powiśla. Bolesław wyeksponował kontrasty i napięcia miedzy tymi warstwami ,,Nad Niemnem" Eliza Orzeszkowa Przeobrażenia społeczne wsi po upadku powstania Styczniowego, dotyczące zwłaszcza ziemiaństwa i chłopów Miasto Akcja wielu powieści pozytywistycznych dzieje się w mieście, które dotychczas rzadko bywało tłem wydarzeń ,,Lalka" Bolesław Prus - Prus ukazał różnice poszczególnych dzielnic i stylu życia ich mieszkańców, wiernie przedstawił architekturę i topografie XIX w. Warszawy. Miasto ukazane jako żywy organizm stało się odrębnym bohaterem powieści (Utylitaryzm, Organicyzm, Naturalizm) ,,Zbrodnia i Kara" Fiodor Dostojewski Widziany oczami Raskolnikowa Petersburg jest siedliskiem nędzy i upadku, chodź cały czas pełny pięknej architektury. Obraz miasta jako pułapki i labiryntu oddaje stan psychiczny postaci. -