Realizm w powieści XIX wieku
Michał Głowiński w tekście "Powieść i Autorytet" przedstawia pięć kluczowych tez dotyczących powieści realistycznej. Według niego, powieść XIX-wieczna funkcjonuje w systemie określonym przez moralność mieszczańską i ma wyraźny wymiar dydaktyczny. Wszystko w takiej powieści jest jasne zarówno dla czytelnika, jak i dla autora.
Highlight: Narrator w powieści realistycznej jest przedstawicielem grupy, anonimowy, obiektywny i pełni rolę moralisty oraz autorytetu, którego należy słuchać.
Głowiński zwraca uwagę na dwujęzyczność przedstawioną w powieści, którą dzieli na język przytoczeń i interpretacji. Podkreśla również, że powieść realistyczna ma za zadanie odwzorowywać rzeczywistość.
Cechy powieści realistycznej z XIX wieku obejmują:
- Mimetyzm - naśladowanie rzeczywistości w sztuce i literaturze.
Definition: Fikcja werystyczna to odmiana fikcji literackiej, występująca w utworach niefantastycznych, polegająca na kreowaniu świata przedstawionego na wzór rzeczywistości pozaliterackiej.
- Iluzja rzeczywistości.
- Konstrukcja trzecioosobowego narratora.
- Niezauważalny język narracji.
- Uszczegółowiona narracja.
- Wykorzystanie dialogów i monologów.
- Zastosowanie mowy pozornie zależnej.
- Kreacja wydarzeń zgodnie z zasadą prawdopodobieństwa.
- Przedstawienie fabuły w taki sposób, aby powstało wrażenie teraźniejszości.
- Konwencja estetyzująca.
- Typowość - świat w literaturze ma naśladować rzeczywistość.
Example: Lalka jako powieść realistyczna doskonale ilustruje te cechy, przedstawiając szczegółowy obraz XIX-wiecznej Warszawy i jej mieszkańców.
Powieść realistyczna jest również zgodna z programem pozytywistów i ma wyraźną tendencję moralizującą.
Vocabulary: Konwencja realistyczna cechy to zestaw zasad i technik literackich stosowanych w powieściach realistycznych, mających na celu jak najwierniejsze odwzorowanie rzeczywistości.
