Pojęcia i ramy czasowe średniowiecza

Średniowiecze to epoka trwająca od V do XV wieku, obejmująca około 1000 lat historii Europy. Jej koniec wyznaczają przełomowe wydarzenia:

• Wynalezienie druku przez Johannesa Gutenberga (ok. 1450)
• Upadek Konstantynopola zdobytego przez Imperium Osmańskie (1453)
• Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba (1492)

Kluczowe pojęcia charakteryzujące tę epokę to:

Teocentryzm - stawianie Boga w centrum życia i kultury. Najważniejszym celem człowieka było dostanie się do nieba, stąd popularne hasło "memento mori" (pamiętaj o śmierci).

Definicja: Teocentryzm co to - światopogląd stawiający Boga w centrum wszechświata i ludzkiego życia.

Dualizm - postrzeganie świata jako dwóch przeciwstawnych sfer: sacrum (świętej) i profanum (świeckiej).

Uniwersalizm - dążenie do ujednolicenia w zakresie języka (łacina), religii (chrześcijaństwo) i władzy (papiestwo, cesarstwo).

Highlight: Uniwersalizm w średniowieczu przejawiał się w dążeniu do jedności kulturowej, religijnej i politycznej Europy.

Inne ważne pojęcia:

• Feudalizm - hierarchiczny ustrój społeczny
• Hagiografia - gatunek literacki opisujący życie świętych
• Wzorzec parenetyczny - ideał osobowy godny naśladowania
• Chanson de geste - epicki poemat rycerski
• Deesis - motyw w sztuce sakralnej przedstawiający Chrystusa z Marią i św. Janem

Example: Przykładem motywu popularnego w średniowieczu deesis jest "Bogurodzica", gdzie Maryja wstawia się za ludźmi u Chrystusa.