Nazwa i geneza renesansu
Co oznacza renesans to kluczowe pytanie dla zrozumienia tej epoki. Termin pochodzi od francuskiego słowa "renaissance", oznaczającego odrodzenie. Odnosi się do ponownych narodzin idei antycznych w Europie, szczególnie w filozofii, literaturze i sztuce, zintegrowanych z nauką chrześcijańską.
Humanizm renesansowy stanowił fundament tej epoki. Humaniści, inspirowani maksymą Terencjusza "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce", zaczęli dostrzegać potrzeby jednostki i szanować jej godność oraz indywidualność.
Highlight: Humanizm renesansowy cechował się powrotem do źródeł antycznych, studiowaniem kultury i sztuki starożytnej oraz dzieł pisarzy i filozofów w oryginale.
Reformacja była kluczowym ruchem religijnym tego okresu. Zapoczątkowana przez Marcina Lutra w 1517 roku, dążyła do odnowy życia religijnego i radykalnych zmian w Kościele Katolickim. Skutkowała rozłamem w Kościele rzymskim i powstaniem licznych odłamów protestantyzmu.
Definition: Reformacja to ruch dążący do odnowy życia religijnego, którego zwolennicy domagali się radykalnych zmian w Kościele Katolickim.
Cechy renesansu w sztuce obejmowały:
- W architekturze: wykorzystanie kopuł i arkad
- W rzeźbie i malarstwie: dążenie do regularności, naśladowanie natury, motywy mitologiczne, portrety i pejzaże
Antropocentryzm był kluczowym światopoglądem renesansu, stawiającym człowieka w centrum zainteresowania. Popularne stało się stwierdzenie greckiego filozofa Protagorasa, że "człowiek jest miarą wszechrzeczy".
Quote: "Człowiek jest kowalem swojego losu" - Giovanni Pico della Mirandola
Renesans ramy czasowe obejmują okres od XV wieku, z kluczowymi wydarzeniami takimi jak wynalezienie druku przez Jana Gutenberga i odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.
Filozofia renesansu czerpała z dorobku myślicieli antycznych, koncentrując się na człowieku i sprawach z nim związanych. Ważne koncepcje to:
- Makiawelizm Niccolo Machiavellego
- Egalitaryzm Tomasza More'a
- Irenizm Erazma z Rotterdamu