Język polski
Biologia
Chemia
Historia
Geografia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Systematyka związków nieorganicznych
Węglowodory
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Świat substancji
Pochodne węglowodorów
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
Język polski
9 gru 2025
322
12 strony
Sara @szara_777
Renesans to fascynująca epoka w historii kultury europejskiej, która rozwinęła się między XIV a XVI wiekiem. W Polsce... Pokaż więcej
Renesans narodził się we Włoszech - głównie we Florencji, Padwie i Bolonii. Jego początek wiąże się z kilkoma przełomowymi wydarzeniami upadkiem Konstantynopola (1453), wynalezieniem druku przez Gutenberga i odkryciem Ameryki (1492).
Wynalezienie druku sprawiło, że wiedza stała się bardziej dostępna, co doprowadziło do wzrostu liczby wykształconych osób. Zmiany w architekturze były równie rewolucyjne - budowle cechowały się harmonią, symetrią i idealnymi proporcjami. Pojawiły się kopuły i kolumny inspirowane antykiem, a świątynie wznoszono na planie centralnym.
Sztuka renesansu kładła nacisk na piękno ciała ludzkiego, geometryczne wyliczenia i perspektywę. Artyści tworzyli bogate w barwy portrety i pejzaże, często przedstawiające zwykłe życie codzienne. Ważną rolę odgrywał mecenat, który spowodował, że sztuka stawała się coraz bardziej świecka.
Ciekawostka Renesans przyniósł wiele praktycznych wynalazków resory, okulary, kamienne zlewy i wanny z odpływami, a nawet wózki dla dzieci!
Renesans to epoka wybitnych artystów i myślicieli. Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Rafael Santi tworzyli arcydzieła, które do dziś zachwycają świat. W architekturze wyróżniał się Filippo Brunelleschi, twórca stylu renesansowego, a w malarstwie Sandro Botticelli.
Filozofia renesansu rozwijała się wokół kilku głównych nurtów. Humanizm stawiał w centrum człowieka, jego godność i indywidualność. Z nim łączył się antropocentryzm - przekonanie, że człowiek i jego potrzeby (zarówno duchowe, jak i materialne) są najważniejsze.
Inne ważne idee to makiawelizm, który głosił, że człowiek z natury jest zły, ale państwo może nad nim zapanować. Z kolei epikureizm propagował dążenie do przyjemności i unikanie cierpienia, a stoicyzm zalecał życie zgodne z naturą i prawami wszechświata.
Warto zapamiętać Reformacja, zapoczątkowana przez Marcina Lutra, doprowadziła do podziału w Kościele katolickim, a kontrreformacja była odpowiedzią Kościoła na te wydarzenia.
W literaturze i sztuce renesansu pojawiały się charakterystyczne motywy, które odzwierciedlały nowe spojrzenie na świat. Utopia przedstawiała wizję idealnego społeczeństwa, a arkadia to wymarzone miejsce bliskie natury. Artyści często podejmowali tematy idealnej miłości (niewymagającej cielesności) i doskonałej władzy.
Renesans stworzył kilka wzorców osobowych, które pokazywały, do czego powinien dążyć człowiek. Humanista to człowiek wszechstronnie wykształcony, ciekawy świata. Dworzanin znał zasady etykiety i potrafił się odpowiednio zachować na dworze. Ziemianin żył w harmonii z naturą, a władca sprawiedliwie rządził swoim państwem.
Określenie "człowiek renesansu" do dziś oznacza osobę wszechstronnie uzdolnioną - tak jak Mikołaj Kopernik, Galileusz czy Leonardo da Vinci. Byli oni ekspertami w wielu dziedzinach jednocześnie.
Zapamiętaj Komedie dell'arte to włoskie przedstawienia z elementami improwizacji, które wprowadziły popularne postaci jak Kolombina, Arlekin czy Pierrot.
Renesans przyniósł nowe formy literackie, które do dziś są ważną częścią literatury światowej. Jedną z nich jest sonet, stworzony we Włoszech przez Francesco Petrarkę. Ten 14-wersowy utwór składa się z czterech strof - dwóch opisowych (po 4 wersy) i dwóch refleksyjnych (po 3 wersy).
Petrarka napisał aż 317 sonetów, z których najsłynniejsze to "Sonety do Laury". Kreował w nich obraz idealnej kobiety - donna angelicata (kobiety anielskiej), do której kierował czystą, platoniczną miłość. Sonety nie miały tytułów, tylko incipit - sposób numerowania wg pierwszych słów utworu.
Drugą ważną formą była nowela. Najsłynniejszy zbiór nowel to "Decameron" Giovanniego Boccaccia. Zawiera on 100 utworów opowiedzianych przez 10 bohaterów (7 kobiet i 3 mężczyzn) w ciągu 10 dni. Każdego dnia jedna osoba zostaje "królem dnia" i wybiera temat opowieści.
Ciekawostka Nazwa "Decameron" pochodzi z greki i oznacza "dziesięć dni". Zbiór był dedykowany kobietom, które według autora były zniewolone przez mężczyzn.
"Decameron" Boccaccia to nie tylko zbiór opowieści, ale też opowieść ramowa o ucieczce przed epidemią dżumy. W 1348 roku we Florencji wybucha zaraza, która prowadzi do upadku moralnego mieszkańców. Dziesięcioro młodych ludzi ucieka z miasta i spędza czas na opowiadaniu sobie historii, aby umilić czas kwarantanny.
Za wzór idealnej noweli uważa się "Sokoła" Boccaccia. Opowiada ona historię zubożałego szlachcica Federigo, który z miłości do Monny Giovanni wydał cały majątek. Gdy kobieta poprosiła go o podarowanie sokola jej choremu synowi, Federigo nie mógł spełnić prośby - właśnie zabił ptaka, by przygotować posiłek dla ukochanej. Po śmierci syna kobieta wyszła za Federigo, doceniając jego szlachetność.
Nowelę jako gatunek zdefiniował Paul Heyse w swojej teorii sokoła. Według niej nowela powinna być krótka, mieć prostą akcję, jeden wątek, punkt kulminacyjny i wyraźną puentę. Powinna też opisywać realistyczne wydarzenia i poruszać problematykę społeczną.
Wskazówka Każda nowela ma swój motyw przewodni - w "Sokole" jest nim zabicie tytułowego ptaka, które staje się symbolem miłości wartej wszystkiego.
Teoria Paula Heysego szczegółowo określa, czym powinna być nowela. To krótki utwór o prostej, zwięzłej akcji, skupiony na jednym wątku. Charakteryzuje się dużą dynamiką, szybkim rozwojem akcji i wyraźnym punktem kulminacyjnym. Nowela musi mieć też jasną puentę i opierać się na realizmie - nie ma w niej miejsca na fantastykę czy magię.
Każda nowela potrzebuje motywu przewodniego, który spaja całą opowieść. W "Sokole" jest nim historia tytułowego ptaka, w Prusowskiej "Katarynce" - instrument muzyczny. Ten motyw nadaje utworowi spójność i pomaga zrozumieć główne przesłanie.
Oprócz sonetu i noweli, renesans przyniósł jeszcze jeden ważny gatunek literacki - fraszkę. To krótki, dowcipny utwór poetycki, często o charakterze żartobliwym lub satyrycznym. W Polsce mistrzem fraszki był Jan Kochanowski.
Zapamiętaj W noweli najważniejsza jest prostota i zwięzłość - jeden wątek, dynamiczna akcja i wyraźny punkt kulminacyjny.
Mikołaj Rej (1505-1569) to pierwszy wielki pisarz, który tworzył w języku polskim zamiast po łacinie. Jego najważniejsze dzieło to "Zwierciadło" - zbiór porad dla szlachty, pokazujący jak powinien wyglądać wzorowy styl życia. Najbardziej znaną częścią "Zwierciadła" jest "Żywot człowieka poczciwego".
"Zwierciadło" należy do literatury parenetycznej , która przedstawia wzorce godne naśladowania. Rej kieruje swoje rady do szlachty, pokazując jak żyć zgodnie z naturą i cyklem pór roku na wsi. "Żywot człowieka poczciwego" składa się z trzech części opisujących kolejne etapy życia młodość, dojrzałość i starość.
Według Reja idealny szlachcic ziemianin to człowiek, który pracuje i odpoczywa blisko natury, dba o rodzinę i dobytek, cieszy się życiem i jest gotowy bronić ojczyzny. W jego utworach widoczny jest epikureizm - przekonanie, że szczęście płynie z prostego, codziennego życia. Rej często używa zdrobnień, by podkreślić pozytywne emocje związane z wiejskim życiem.
Ciekawostka Oprócz poważnych utworów, Rej pisał także figliki - krótkie, często sprośne i kontrowersyjne utwory przypominające fraszki.
Jan Kochanowski (1530-1584) to najważniejszy twórca polskiego renesansu. Był poetą doctus - wszechstronnie wykształconym humanistą, który studiował w Krakowie, Królewcu i Padwie. Choć początkowo pisał po łacinie, podczas powrotu do Polski stworzył pierwszy polski utwór "Czego chcesz od nas Panie?", rozpoczynając swoją twórczość w języku ojczystym.
Życie Kochanowskiego dzieli się na kilka etapów. Po studiach został sekretarzem królewskim na dworze Zygmunta Augusta II, gdzie tworzył wiele utworów okolicznościowych. Później, zmęczony życiem dworskim, wrócił do rodzinnego Czarnolasu, gdzie założył rodzinę. Tam przeżył tragiczną śmierć córki Urszuli, co dało początek cyklowi "Trenów".
Pieśni Kochanowskiego pokazują jego fascynację antykiem - wiele z nich to parafrazy utworów Horacego. Poeta zebrał je w dwie księgi pierwszą i wtórną. Jako pierwszy polski twórca wprowadził do poezji regularny wiersz sylabiczny, co było ważną innowacją formalną.
Warto wiedzieć Czarnolas, rodzinna miejscowość Kochanowskiego, stała się symbolem idealnego miejsca do życia i twórczości poetyckiej w polskiej kulturze.
Pieśni Jana Kochanowskiego, wzorowane na utworach Horacego, charakteryzują się rytmicznością, podziałem na strofy oraz decorum - harmonią i umiarem. Możemy je podzielić na kilka rodzajów religijne, filozoficzne, patriotyczne i autotematyczne (dotyczące samego twórcy).
"Czego chcesz od nas, Panie?" to przykład pieśni religijnej, która jest manifestem humanistycznej religijności. Poeta zwraca się bezpośrednio do Boga, podkreślając Jego bliskość człowiekowi. Utwór wyraża pochwałę piękna świata jako dzieła Bożego i wdzięczność za wszystkie dary. Bóg przedstawiony jest jako doskonały artysta, a świat jako idealny ogród.
Wśród pieśni patriotycznych wyróżnia się "Pieśń o spustoszeniu Podola" (pieśń V z ksiąg wtórych). Powstała w okresie kryzysu Rzeczypospolitej, gdy Henryk Walezy uciekł z kraju, a Tatarzy najeżdżali polskie ziemie. Kochanowski wyraża w niej niepokój o losy kraju, krytykuje szlachtę i apeluje o zorganizowanie obrony.
Zapamiętaj W poezji renesansowej często zamiast tytułów stosowano incipit - tytuł utworu utworzony z jego pierwszych słów, np. "Czego chcesz od nas, Panie?".
Pieśni filozoficzne Kochanowskiego pokazują jego refleksje nad życiem i twórczością. "Niezwykłym i nie lada piórem obdarzony" to parafraza ody Horacego "Do Mecenasa", w której poeta wyraża świadomość swojego talentu literackiego. Nawiązuje do koncepcji non omnis moriar (nie wszystek umrę) - przekonania, że choć ciało umiera, to twórczość pozostaje nieśmiertelna.
Kochanowski opisuje poetę jako osobę o podwójnej naturze zwykłego człowieka i kogoś wyjątkowego, obdarzonego niezwykłym talentem. Nawiązuje do motywu przemiany pośmiertnej w ptaka (u niego w łabędzia), co symbolizuje nieśmiertelność poetyckiej sławy.
Treny to najbardziej osobisty cykl poezji Kochanowskiego, napisany w 1580 roku po śmierci ukochanej córki Urszuli. Składa się z 19 utworów wyrażających żal i smutek po stracie dziecka. Jako gatunek literacki, tren łączy pochwałę zmarłego, wyrażenie bólu po jego stracie oraz próbę pocieszenia. Treny Kochanowskiego należą do najwybitniejszych dzieł literatury funeralnej (żałobnej) w historii polskiej poezji.
Wskazówka Analizując "Treny", zwróć uwagę na ewolucję postawy poety - od rozpaczy i buntu przeciw Bogu do próby pogodzenia się ze stratą i odzyskania wewnętrznej harmonii.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
8
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Sara
@szara_777
Renesans to fascynująca epoka w historii kultury europejskiej, która rozwinęła się między XIV a XVI wiekiem. W Polsce przypadała na koniec XV i XVI wiek, nazywany "złotym wiekiem". Hasło "Ad fontes" (do źródeł) doskonale oddaje istotę epoki, która czerpała inspiracje... Pokaż więcej
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Renesans narodził się we Włoszech - głównie we Florencji, Padwie i Bolonii. Jego początek wiąże się z kilkoma przełomowymi wydarzeniami: upadkiem Konstantynopola (1453), wynalezieniem druku przez Gutenberga i odkryciem Ameryki (1492).
Wynalezienie druku sprawiło, że wiedza stała się bardziej dostępna, co doprowadziło do wzrostu liczby wykształconych osób. Zmiany w architekturze były równie rewolucyjne - budowle cechowały się harmonią, symetrią i idealnymi proporcjami. Pojawiły się kopuły i kolumny inspirowane antykiem, a świątynie wznoszono na planie centralnym.
Sztuka renesansu kładła nacisk na piękno ciała ludzkiego, geometryczne wyliczenia i perspektywę. Artyści tworzyli bogate w barwy portrety i pejzaże, często przedstawiające zwykłe życie codzienne. Ważną rolę odgrywał mecenat, który spowodował, że sztuka stawała się coraz bardziej świecka.
Ciekawostka: Renesans przyniósł wiele praktycznych wynalazków: resory, okulary, kamienne zlewy i wanny z odpływami, a nawet wózki dla dzieci!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Renesans to epoka wybitnych artystów i myślicieli. Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Rafael Santi tworzyli arcydzieła, które do dziś zachwycają świat. W architekturze wyróżniał się Filippo Brunelleschi, twórca stylu renesansowego, a w malarstwie Sandro Botticelli.
Filozofia renesansu rozwijała się wokół kilku głównych nurtów. Humanizm stawiał w centrum człowieka, jego godność i indywidualność. Z nim łączył się antropocentryzm - przekonanie, że człowiek i jego potrzeby (zarówno duchowe, jak i materialne) są najważniejsze.
Inne ważne idee to makiawelizm, który głosił, że człowiek z natury jest zły, ale państwo może nad nim zapanować. Z kolei epikureizm propagował dążenie do przyjemności i unikanie cierpienia, a stoicyzm zalecał życie zgodne z naturą i prawami wszechświata.
Warto zapamiętać: Reformacja, zapoczątkowana przez Marcina Lutra, doprowadziła do podziału w Kościele katolickim, a kontrreformacja była odpowiedzią Kościoła na te wydarzenia.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
W literaturze i sztuce renesansu pojawiały się charakterystyczne motywy, które odzwierciedlały nowe spojrzenie na świat. Utopia przedstawiała wizję idealnego społeczeństwa, a arkadia to wymarzone miejsce bliskie natury. Artyści często podejmowali tematy idealnej miłości (niewymagającej cielesności) i doskonałej władzy.
Renesans stworzył kilka wzorców osobowych, które pokazywały, do czego powinien dążyć człowiek. Humanista to człowiek wszechstronnie wykształcony, ciekawy świata. Dworzanin znał zasady etykiety i potrafił się odpowiednio zachować na dworze. Ziemianin żył w harmonii z naturą, a władca sprawiedliwie rządził swoim państwem.
Określenie "człowiek renesansu" do dziś oznacza osobę wszechstronnie uzdolnioną - tak jak Mikołaj Kopernik, Galileusz czy Leonardo da Vinci. Byli oni ekspertami w wielu dziedzinach jednocześnie.
Zapamiętaj: Komedie dell'arte to włoskie przedstawienia z elementami improwizacji, które wprowadziły popularne postaci jak Kolombina, Arlekin czy Pierrot.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Renesans przyniósł nowe formy literackie, które do dziś są ważną częścią literatury światowej. Jedną z nich jest sonet, stworzony we Włoszech przez Francesco Petrarkę. Ten 14-wersowy utwór składa się z czterech strof - dwóch opisowych (po 4 wersy) i dwóch refleksyjnych (po 3 wersy).
Petrarka napisał aż 317 sonetów, z których najsłynniejsze to "Sonety do Laury". Kreował w nich obraz idealnej kobiety - donna angelicata (kobiety anielskiej), do której kierował czystą, platoniczną miłość. Sonety nie miały tytułów, tylko incipit - sposób numerowania wg pierwszych słów utworu.
Drugą ważną formą była nowela. Najsłynniejszy zbiór nowel to "Decameron" Giovanniego Boccaccia. Zawiera on 100 utworów opowiedzianych przez 10 bohaterów (7 kobiet i 3 mężczyzn) w ciągu 10 dni. Każdego dnia jedna osoba zostaje "królem dnia" i wybiera temat opowieści.
Ciekawostka: Nazwa "Decameron" pochodzi z greki i oznacza "dziesięć dni". Zbiór był dedykowany kobietom, które według autora były zniewolone przez mężczyzn.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
"Decameron" Boccaccia to nie tylko zbiór opowieści, ale też opowieść ramowa o ucieczce przed epidemią dżumy. W 1348 roku we Florencji wybucha zaraza, która prowadzi do upadku moralnego mieszkańców. Dziesięcioro młodych ludzi ucieka z miasta i spędza czas na opowiadaniu sobie historii, aby umilić czas kwarantanny.
Za wzór idealnej noweli uważa się "Sokoła" Boccaccia. Opowiada ona historię zubożałego szlachcica Federigo, który z miłości do Monny Giovanni wydał cały majątek. Gdy kobieta poprosiła go o podarowanie sokola jej choremu synowi, Federigo nie mógł spełnić prośby - właśnie zabił ptaka, by przygotować posiłek dla ukochanej. Po śmierci syna kobieta wyszła za Federigo, doceniając jego szlachetność.
Nowelę jako gatunek zdefiniował Paul Heyse w swojej teorii sokoła. Według niej nowela powinna być krótka, mieć prostą akcję, jeden wątek, punkt kulminacyjny i wyraźną puentę. Powinna też opisywać realistyczne wydarzenia i poruszać problematykę społeczną.
Wskazówka: Każda nowela ma swój motyw przewodni - w "Sokole" jest nim zabicie tytułowego ptaka, które staje się symbolem miłości wartej wszystkiego.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Teoria Paula Heysego szczegółowo określa, czym powinna być nowela. To krótki utwór o prostej, zwięzłej akcji, skupiony na jednym wątku. Charakteryzuje się dużą dynamiką, szybkim rozwojem akcji i wyraźnym punktem kulminacyjnym. Nowela musi mieć też jasną puentę i opierać się na realizmie - nie ma w niej miejsca na fantastykę czy magię.
Każda nowela potrzebuje motywu przewodniego, który spaja całą opowieść. W "Sokole" jest nim historia tytułowego ptaka, w Prusowskiej "Katarynce" - instrument muzyczny. Ten motyw nadaje utworowi spójność i pomaga zrozumieć główne przesłanie.
Oprócz sonetu i noweli, renesans przyniósł jeszcze jeden ważny gatunek literacki - fraszkę. To krótki, dowcipny utwór poetycki, często o charakterze żartobliwym lub satyrycznym. W Polsce mistrzem fraszki był Jan Kochanowski.
Zapamiętaj: W noweli najważniejsza jest prostota i zwięzłość - jeden wątek, dynamiczna akcja i wyraźny punkt kulminacyjny.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Mikołaj Rej (1505-1569) to pierwszy wielki pisarz, który tworzył w języku polskim zamiast po łacinie. Jego najważniejsze dzieło to "Zwierciadło" - zbiór porad dla szlachty, pokazujący jak powinien wyglądać wzorowy styl życia. Najbardziej znaną częścią "Zwierciadła" jest "Żywot człowieka poczciwego".
"Zwierciadło" należy do literatury parenetycznej , która przedstawia wzorce godne naśladowania. Rej kieruje swoje rady do szlachty, pokazując jak żyć zgodnie z naturą i cyklem pór roku na wsi. "Żywot człowieka poczciwego" składa się z trzech części opisujących kolejne etapy życia: młodość, dojrzałość i starość.
Według Reja idealny szlachcic ziemianin to człowiek, który pracuje i odpoczywa blisko natury, dba o rodzinę i dobytek, cieszy się życiem i jest gotowy bronić ojczyzny. W jego utworach widoczny jest epikureizm - przekonanie, że szczęście płynie z prostego, codziennego życia. Rej często używa zdrobnień, by podkreślić pozytywne emocje związane z wiejskim życiem.
Ciekawostka: Oprócz poważnych utworów, Rej pisał także figliki - krótkie, często sprośne i kontrowersyjne utwory przypominające fraszki.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Jan Kochanowski (1530-1584) to najważniejszy twórca polskiego renesansu. Był poetą doctus - wszechstronnie wykształconym humanistą, który studiował w Krakowie, Królewcu i Padwie. Choć początkowo pisał po łacinie, podczas powrotu do Polski stworzył pierwszy polski utwór "Czego chcesz od nas Panie?", rozpoczynając swoją twórczość w języku ojczystym.
Życie Kochanowskiego dzieli się na kilka etapów. Po studiach został sekretarzem królewskim na dworze Zygmunta Augusta II, gdzie tworzył wiele utworów okolicznościowych. Później, zmęczony życiem dworskim, wrócił do rodzinnego Czarnolasu, gdzie założył rodzinę. Tam przeżył tragiczną śmierć córki Urszuli, co dało początek cyklowi "Trenów".
Pieśni Kochanowskiego pokazują jego fascynację antykiem - wiele z nich to parafrazy utworów Horacego. Poeta zebrał je w dwie księgi: pierwszą i wtórną. Jako pierwszy polski twórca wprowadził do poezji regularny wiersz sylabiczny, co było ważną innowacją formalną.
Warto wiedzieć: Czarnolas, rodzinna miejscowość Kochanowskiego, stała się symbolem idealnego miejsca do życia i twórczości poetyckiej w polskiej kulturze.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Pieśni Jana Kochanowskiego, wzorowane na utworach Horacego, charakteryzują się rytmicznością, podziałem na strofy oraz decorum - harmonią i umiarem. Możemy je podzielić na kilka rodzajów: religijne, filozoficzne, patriotyczne i autotematyczne (dotyczące samego twórcy).
"Czego chcesz od nas, Panie?" to przykład pieśni religijnej, która jest manifestem humanistycznej religijności. Poeta zwraca się bezpośrednio do Boga, podkreślając Jego bliskość człowiekowi. Utwór wyraża pochwałę piękna świata jako dzieła Bożego i wdzięczność za wszystkie dary. Bóg przedstawiony jest jako doskonały artysta, a świat jako idealny ogród.
Wśród pieśni patriotycznych wyróżnia się "Pieśń o spustoszeniu Podola" (pieśń V z ksiąg wtórych). Powstała w okresie kryzysu Rzeczypospolitej, gdy Henryk Walezy uciekł z kraju, a Tatarzy najeżdżali polskie ziemie. Kochanowski wyraża w niej niepokój o losy kraju, krytykuje szlachtę i apeluje o zorganizowanie obrony.
Zapamiętaj: W poezji renesansowej często zamiast tytułów stosowano incipit - tytuł utworu utworzony z jego pierwszych słów, np. "Czego chcesz od nas, Panie?".
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Pieśni filozoficzne Kochanowskiego pokazują jego refleksje nad życiem i twórczością. "Niezwykłym i nie lada piórem obdarzony" to parafraza ody Horacego "Do Mecenasa", w której poeta wyraża świadomość swojego talentu literackiego. Nawiązuje do koncepcji non omnis moriar (nie wszystek umrę) - przekonania, że choć ciało umiera, to twórczość pozostaje nieśmiertelna.
Kochanowski opisuje poetę jako osobę o podwójnej naturze: zwykłego człowieka i kogoś wyjątkowego, obdarzonego niezwykłym talentem. Nawiązuje do motywu przemiany pośmiertnej w ptaka (u niego w łabędzia), co symbolizuje nieśmiertelność poetyckiej sławy.
Treny to najbardziej osobisty cykl poezji Kochanowskiego, napisany w 1580 roku po śmierci ukochanej córki Urszuli. Składa się z 19 utworów wyrażających żal i smutek po stracie dziecka. Jako gatunek literacki, tren łączy pochwałę zmarłego, wyrażenie bólu po jego stracie oraz próbę pocieszenia. Treny Kochanowskiego należą do najwybitniejszych dzieł literatury funeralnej (żałobnej) w historii polskiej poezji.
Wskazówka: Analizując "Treny", zwróć uwagę na ewolucję postawy poety - od rozpaczy i buntu przeciw Bogu do próby pogodzenia się ze stratą i odzyskania wewnętrznej harmonii.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
8
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
