Filozofia i sztuka romantyzmu
Romantyzm całkowicie zmienił spojrzenie na świat i człowieka. Odrzucił oświeceniowy kult nauki na rzecz irracjonalizmu - podkreślał wagę uczucia, wyobraźni i intuicji. Romantycy otworzyli się na metafizykę i tajemnice niedostępne ludzkiemu rozumowi, doceniając duchowość i mistycyzm, czyli indywidualny kontakt z Bogiem poza instytucjami kościelnymi.
Fascynowali się tym, co dawne i zapomniane. Wracali do religii przedchrześcijańskich, próbowali rekonstruować mitologie słowiańską, germańską i celtycką. Czerpali inspirację z kultury ludowej i folkloru, a także interesowali się historią, zwłaszcza średniowieczem. Twórcą nowoczesnego historyzmu w literaturze był angielski pisarz Walter Scott.
Sztuka romantyczna zerwała z klasycznymi regułami. Artysta-geniusz stał się prorokiem i wieszczem, mającym prawo łamać zasady tworzenia. Dzięki temu powstały nowe gatunki literackie, a twórcy sięgali do ludowych źródeł literatury i języka. Odkryli też piękno dzikiej natury północy - szkockie wzgórza, angielskie jeziora, niemieckie lasy - oraz fascynowali się gotyckimi katedrami i zamkami.
🌟 Zapamiętaj! Romantyzm stworzył koncepcję narodu, według której jego członkami są wszyscy ludzie mówiący tym samym językiem, podzielający tę samą tradycję, kulturę i wartości - to pojęcie mocno wpłynęło na późniejsze ruchy narodowowyzwoleńcze w całej Europie.