Nazwa i główne cechy romantyzmu

Termin "romantyzm" wywodzi się od słowa "romanus" i początkowo odnosił się do utworów zwanych romansami, opiewających czyny miłosne i bohaterskie rycerzy. Z czasem określenie to zaczęto stosować do pięknych krajobrazów i poezji.

Cechy romantyzmu w literaturze obejmują:

1. Indywidualizm i oryginalność bohatera
2. Ludowość i zainteresowanie kulturą ludową
3. Orientalizm i fascynację kulturą Wschodu
4. Fantastykę i ucieczkę w świat pozamaterialny
5. Zainteresowanie przeszłością historyczną, szczególnie średniowieczem
6. Narodowość i eksponowanie roli narodu
7. Mesjanizm, przypisujący szczególną rolę narodowi polskiemu
8. Mistycyzm i wiarę w bezpośredni kontakt z Bogiem
9. Internacjonalizm i dążenie do przyjaźni między narodami

Vocabulary: Mesjanizm - wiara w szczególne posłannictwo narodu polskiego w wyzwalaniu innych narodów cierpiących niewolę.

Quote: "Za naszą i waszą wolność" - hasło wyrażające ideę internacjonalizmu w romantyzmie.

Gatunki literackie i motywy romantyczne

Literatura romantyzmu charakteryzowała się rozwojem nowych gatunków literackich oraz modyfikacją istniejących form. Do najważniejszych gatunków romantycznych należą:

1. Ballada (np. "Ballady i romanse" Adama Mickiewicza, 1822)
2. Epopeja (np. "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza, 1834)
3. Powieść poetycka
4. Sonet (np. "Sonety krymskie" Adama Mickiewicza, 1826)
5. Dramat romantyczny

Cechy romantyzmu w Polsce szczególnie widoczne są w dramacie romantycznym, który charakteryzował się synkretyzmem, luźną kompozycją, zerwaniem z klasyczną zasadą trzech jedności, dynamicznym bohaterem i niesceniczością.

Główne idee romantyzmu znajdują odzwierciedlenie w motywach często pojawiających się w literaturze tego okresu:

• Sen
• Ojczyzna
• Artysta i wieszcz
• Cierpienie i samotność
• Młodość
• Rewolucja i wolność
• Miłość
• Podróż
• Prometeizm i bunt

Definition: Synkretyzm w dramacie romantycznym oznacza łączenie różnych gatunków i konwencji literackich w obrębie jednego utworu.

Example: "Kordian" Juliusza Słowackiego jest przykładem dramatu romantycznego, który łączy elementy liryczne, epickie i dramatyczne.

Bohater romantyczny i koncepcja poety

Bohater romantyczny to kluczowa postać literatury romantycznej, charakteryzująca się następującymi cechami:

1. Indywidualizm
2. Nieszczęśliwa miłość
3. Walka o wolność
4. Bunt przeciw rzeczywistości i konwenansom
5. Nieprzeciętność i oryginalność

Example: Kordian jako bohater romantyczny uosabia ideały romantyczne poprzez swoją walkę o wolność ojczyzny i wewnętrzne rozterki.

Twórcy polskiego romantyzmu stworzyli nową koncepcję poety i poezji. W romantyzmie:

• Poezja była postrzegana jako absolut, wszechpotężna siła twórcza i tajemniczy głos wnętrza.
• Poeta był uważany za jednostkę stojącą ponad zbiorowością, geniusza i przewodnika narodu - wieszcza.

Highlight: Koncepcja poety-wieszcza była szczególnie istotna w polskim romantyzmie, gdzie artysta pełnił rolę duchowego przywódcy narodu.

Quote: "Poezja jest to serce narodu" - Adam Mickiewicz, podkreślając znaczenie poezji w kształtowaniu tożsamości narodowej.