Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Romantyzm w Polsce: Cechy, Pisarze, Ramy Czasowe

Otwórz

110

0

user profile picture

Emily Leśniak

20.03.2022

Język polski

ROMANTYZM - podstawowe informacje

Romantyzm w Polsce: Cechy, Pisarze, Ramy Czasowe

Romantyzm w Polsce - kluczowy okres w literaturze polskiej, trwający od 1822 do 1863 roku. Charakteryzował się prymatem uczuć nad rozumem, fascynacją folklorem i nadprzyrodzonym, oraz pojawieniem się wybitnych bohaterów romantycznych.

  • Ramy czasowe romantyzmu w Polsce: 1822 (publikacja "Ballad i romansów" Mickiewicza) do 1863 (wybuch powstania styczniowego)
  • Główne cechy: dominacja emocji, inspiracja średniowieczem i folklorem, bohater romantyczny
  • Najwybitniejsi pisarze romantyzmu: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki
  • Kluczowe dzieła: "Dziady", "Kordian", "Pan Tadeusz"
  • Gatunki literackie: ballada, poemat, dramat romantyczny
...

20.03.2022

3681

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zobacz

Ballady i romanse - kluczowy gatunek romantyzmu

Ballady i romanse to zbiór poezji Adama Mickiewicza, który uznawany jest za początek romantyzmu w Polsce. Ballada, jako gatunek literacki, odegrała kluczową rolę w kształtowaniu się nowej epoki.

Definition: Ballada to utwór o charakterze pieśni epicko-lirycznej z elementami dramatycznymi, którego tematem są niezwykłe, legendarne lub historyczne wydarzenia.

Charakterystyczne cechy ballad romantycznych to:

  1. Inspiracja ludowymi opowieściami, legendami i wierzeniami
  2. Bohaterowie wywodzący się z prostego ludu oraz fantastyczne postacie
  3. Ludowe pojęcie moralności i sprawiedliwości
  4. Obecność narratora-romantyka, często pierwszoosobowego
  5. Potężna i tajemnicza natura, ingerująca w życie ludzi
  6. Specyficzny nastrój tworzony przez nocną scenerię, księżyc, posępne pejzaże

Example: Spis ballad Adama Mickiewicza obejmuje takie utwory jak "Romantyczność", "Świtezianka" czy "Lilije".

Highlight: "Ballady i romanse" streszczenie krótkie: Zbiór zawiera utwory łączące elementy realistyczne z fantastycznymi, gdzie świat nadprzyrodzony przenika się ze światem realnym, a natura odgrywa kluczową rolę w wymierzaniu sprawiedliwości.

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zobacz

Bohaterowie romantyczni - ikony epoki

W literaturze romantycznej pojawiają się wyraziste postacie bohaterów, którzy stali się symbolami epoki. Przyjrzyjmy się trzem kluczowym postaciom:

Konrad Wallenrod

Highlight: Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny uosabia konflikt między miłością do ojczyzny a osobistym szczęściem.

Konrad Wallenrod streszczenie: Tytułowy bohater, wielki mistrz krzyżacki, to w rzeczywistości Litwin Walter Alf. Porwany w dzieciństwie przez Krzyżaków, wychowuje się na ich dworze. Halban, śpiewak-wajdelota, podsyca w nim żądzę zemsty. Alf ucieka do Litwinów, żeni się z Aldoną, ale wraca do Krzyżaków jako Konrad Wallenrod. Zostając wielkim mistrzem, celowo działa na szkodę zakonu, doprowadzając go do klęski. Skazany na śmierć, popełnia samobójstwo.

Example: Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny - przykłady: poświęcenie osobistego szczęścia dla dobra ojczyzny, wewnętrzne rozdarcie, tragiczny los.

Kordian

Kordian to młody, nadwrażliwy indywidualista i marzyciel. Rozczarowany światem i znudzony życiem, próbuje popełnić samobójstwo po odrzuceniu przez ukochaną Laurę. Podczas podróży po Europie przeżywa kolejne rozczarowania, ale na szczycie Mont Blanc odnajduje ideę czynu. Przystępuje do spisku mającego na celu zabicie cara, jednak nie jest w stanie tego dokonać. Zostaje skazany na śmierć, ale jego dalsze losy pozostają niewyjaśnione.

Gustaw

Gustaw to bohater wychowany na "książkach zbójeckich", który zbudował sobie w wyobraźni idealny świat. Ten świat rozpada się pod wpływem nieszczęśliwej miłości. Prawdopodobnie popełnia samobójstwo, ale wraca na ziemię i pojawia się w domu Księdza, by przeżywać swoje cierpienie.

Quote: "Nazywam się Milijon - bo za milijony / Kocham i cierpię katusze" - słynne słowa Gustawa-Konrada z "Dziadów" części III Adama Mickiewicza.

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zobacz

Kluczowe pojęcia romantyzmu

Romantyzm wprowadził do literatury i kultury szereg ważnych pojęć i postaw. Oto trzy najważniejsze:

Bajronizm

Definition: Bajronizm to typ romantycznej postawy wykreowanej przez George'a Byrona.

Bohater bajroniczny to postać tajemnicza, buntownik skłócony ze światem i sobą. Często działa wbrew normom społecznym, etycznym i prawnym, niekiedy posuwając się do zbrodni. Obciążony wyrzutami sumienia, odsuwa się od świata. Charakteryzuje go intensywność uczuć - zarówno w miłości, jak i w nienawiści. Zwykle ginie tragicznie lub popełnia samobójstwo.

Werteryzm

Definition: Werteryzm to typ romantycznej postawy zarysowany w powieści Johanna Wolfganga Goethego "Cierpienia młodego Wertera".

Bohater werteryczny cechuje się marzycielstwem, wybujałą wyobraźnią, wrażliwością i nieprzeciętnością. Towarzyszy mu poczucie bezcelowości życia, przeżywa tzw. "ból istnienia". Popada w skrajne emocje - od euforii po apatię, zwątpienie i melancholię. Cierpi z powodu nieszczęśliwej miłości i często zmierza do samobójstwa lub je popełnia.

Winkelriedyzm

Definition: Winkelriedyzm to postawa aktywnej walki i poświęcenia życia, by otworzyć innym drogę do zwycięstwa.

Nazwa pochodzi od nazwiska średniowiecznego szwajcarskiego bohatera, który w bitwie z Austriakami, kierując w swoje piersi kopie nieprzyjaciela, stworzył wyłom w szeregach wroga, co umożliwiło Szwajcarom zwycięstwo. W kontekście polskiego romantyzmu, postawa ta symbolizuje gotowość do poświęcenia życia za ojczyznę i ideały narodowe.

Highlight: Te trzy postawy - bajronizm, werteryzm i winkelriedyzm - stanowią kluczowe elementy romantycznego światopoglądu i często znajdują odzwierciedlenie w bohaterach literatury tego okresu.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

17 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Romantyzm w Polsce: Cechy, Pisarze, Ramy Czasowe

Romantyzm w Polsce - kluczowy okres w literaturze polskiej, trwający od 1822 do 1863 roku. Charakteryzował się prymatem uczuć nad rozumem, fascynacją folklorem i nadprzyrodzonym, oraz pojawieniem się wybitnych bohaterów romantycznych.

  • Ramy czasowe romantyzmu w Polsce: 1822 (publikacja "Ballad i romansów" Mickiewicza) do 1863 (wybuch powstania styczniowego)
  • Główne cechy: dominacja emocji, inspiracja średniowieczem i folklorem, bohater romantyczny
  • Najwybitniejsi pisarze romantyzmu: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki
  • Kluczowe dzieła: "Dziady", "Kordian", "Pan Tadeusz"
  • Gatunki literackie: ballada, poemat, dramat romantyczny
...

20.03.2022

3681

 

1/2

 

Język polski

110

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ballady i romanse - kluczowy gatunek romantyzmu

Ballady i romanse to zbiór poezji Adama Mickiewicza, który uznawany jest za początek romantyzmu w Polsce. Ballada, jako gatunek literacki, odegrała kluczową rolę w kształtowaniu się nowej epoki.

Definition: Ballada to utwór o charakterze pieśni epicko-lirycznej z elementami dramatycznymi, którego tematem są niezwykłe, legendarne lub historyczne wydarzenia.

Charakterystyczne cechy ballad romantycznych to:

  1. Inspiracja ludowymi opowieściami, legendami i wierzeniami
  2. Bohaterowie wywodzący się z prostego ludu oraz fantastyczne postacie
  3. Ludowe pojęcie moralności i sprawiedliwości
  4. Obecność narratora-romantyka, często pierwszoosobowego
  5. Potężna i tajemnicza natura, ingerująca w życie ludzi
  6. Specyficzny nastrój tworzony przez nocną scenerię, księżyc, posępne pejzaże

Example: Spis ballad Adama Mickiewicza obejmuje takie utwory jak "Romantyczność", "Świtezianka" czy "Lilije".

Highlight: "Ballady i romanse" streszczenie krótkie: Zbiór zawiera utwory łączące elementy realistyczne z fantastycznymi, gdzie świat nadprzyrodzony przenika się ze światem realnym, a natura odgrywa kluczową rolę w wymierzaniu sprawiedliwości.

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Bohaterowie romantyczni - ikony epoki

W literaturze romantycznej pojawiają się wyraziste postacie bohaterów, którzy stali się symbolami epoki. Przyjrzyjmy się trzem kluczowym postaciom:

Konrad Wallenrod

Highlight: Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny uosabia konflikt między miłością do ojczyzny a osobistym szczęściem.

Konrad Wallenrod streszczenie: Tytułowy bohater, wielki mistrz krzyżacki, to w rzeczywistości Litwin Walter Alf. Porwany w dzieciństwie przez Krzyżaków, wychowuje się na ich dworze. Halban, śpiewak-wajdelota, podsyca w nim żądzę zemsty. Alf ucieka do Litwinów, żeni się z Aldoną, ale wraca do Krzyżaków jako Konrad Wallenrod. Zostając wielkim mistrzem, celowo działa na szkodę zakonu, doprowadzając go do klęski. Skazany na śmierć, popełnia samobójstwo.

Example: Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny - przykłady: poświęcenie osobistego szczęścia dla dobra ojczyzny, wewnętrzne rozdarcie, tragiczny los.

Kordian

Kordian to młody, nadwrażliwy indywidualista i marzyciel. Rozczarowany światem i znudzony życiem, próbuje popełnić samobójstwo po odrzuceniu przez ukochaną Laurę. Podczas podróży po Europie przeżywa kolejne rozczarowania, ale na szczycie Mont Blanc odnajduje ideę czynu. Przystępuje do spisku mającego na celu zabicie cara, jednak nie jest w stanie tego dokonać. Zostaje skazany na śmierć, ale jego dalsze losy pozostają niewyjaśnione.

Gustaw

Gustaw to bohater wychowany na "książkach zbójeckich", który zbudował sobie w wyobraźni idealny świat. Ten świat rozpada się pod wpływem nieszczęśliwej miłości. Prawdopodobnie popełnia samobójstwo, ale wraca na ziemię i pojawia się w domu Księdza, by przeżywać swoje cierpienie.

Quote: "Nazywam się Milijon - bo za milijony / Kocham i cierpię katusze" - słynne słowa Gustawa-Konrada z "Dziadów" części III Adama Mickiewicza.

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Kluczowe pojęcia romantyzmu

Romantyzm wprowadził do literatury i kultury szereg ważnych pojęć i postaw. Oto trzy najważniejsze:

Bajronizm

Definition: Bajronizm to typ romantycznej postawy wykreowanej przez George'a Byrona.

Bohater bajroniczny to postać tajemnicza, buntownik skłócony ze światem i sobą. Często działa wbrew normom społecznym, etycznym i prawnym, niekiedy posuwając się do zbrodni. Obciążony wyrzutami sumienia, odsuwa się od świata. Charakteryzuje go intensywność uczuć - zarówno w miłości, jak i w nienawiści. Zwykle ginie tragicznie lub popełnia samobójstwo.

Werteryzm

Definition: Werteryzm to typ romantycznej postawy zarysowany w powieści Johanna Wolfganga Goethego "Cierpienia młodego Wertera".

Bohater werteryczny cechuje się marzycielstwem, wybujałą wyobraźnią, wrażliwością i nieprzeciętnością. Towarzyszy mu poczucie bezcelowości życia, przeżywa tzw. "ból istnienia". Popada w skrajne emocje - od euforii po apatię, zwątpienie i melancholię. Cierpi z powodu nieszczęśliwej miłości i często zmierza do samobójstwa lub je popełnia.

Winkelriedyzm

Definition: Winkelriedyzm to postawa aktywnej walki i poświęcenia życia, by otworzyć innym drogę do zwycięstwa.

Nazwa pochodzi od nazwiska średniowiecznego szwajcarskiego bohatera, który w bitwie z Austriakami, kierując w swoje piersi kopie nieprzyjaciela, stworzył wyłom w szeregach wroga, co umożliwiło Szwajcarom zwycięstwo. W kontekście polskiego romantyzmu, postawa ta symbolizuje gotowość do poświęcenia życia za ojczyznę i ideały narodowe.

Highlight: Te trzy postawy - bajronizm, werteryzm i winkelriedyzm - stanowią kluczowe elementy romantycznego światopoglądu i często znajdują odzwierciedlenie w bohaterach literatury tego okresu.

ROMANTYZM
nazwa epoki ma związek ze średniowiecznymi
opowieściami określanymi jako "romanse" czy
"romanty"- pełnymi przygód, fantastyki,
taj

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Początki i charakterystyka romantyzmu w Polsce

Romantyzm w Polsce to epoka literacka, która wywarła ogromny wpływ na kulturę i tożsamość narodową Polaków. Nazwa tej epoki wywodzi się od średniowiecznych opowieści zwanych "romansami" lub "romantami", które były pełne przygód, fantastyki i tajemnic.

Highlight: Ramy czasowe romantyzmu w Polsce to okres od 1822 roku, kiedy to Adam Mickiewicz opublikował "Ballady i romanse", do 1863 roku, czyli wybuchu powstania styczniowego.

Romantycy wprowadzili nowe spojrzenie na świat, odrzucając oświeceniowe zaufanie do rozumu i nauki. Wierzyli, że istnieją obszary rzeczywistości, których nie da się ogarnąć rozumem, a tajemnice świata odsłaniają się przed jednostkami o szczególnej wrażliwości.

Definition: Cechy romantyzmu to przede wszystkim prymat uczucia nad rozumem, fascynacja średniowieczem i folklorem, wiara w świat nadprzyrodzony oraz pojawienie się bohatera romantycznego.

W literaturze romantycznej pojawiła się postać bohatera romantycznego - jednostki nieprzeciętnej, zbuntowanej i pełnej sprzeczności. Polska literatura tego okresu była silnie związana z dramatycznymi wydarzeniami historycznymi, takimi jak rozbiory czy powstania narodowe.

Example: Przykładami wielkich dzieł romantycznych są "Dziady" Adama Mickiewicza i "Kordian" Juliusza Słowackiego, a także narodowa epopeja "Pan Tadeusz".

Polscy poeci romantyzmu, tacy jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki czy Cyprian Kamil Norwid, stworzyli dzieła, które do dziś stanowią kanon literatury polskiej i są obowiązkową lekturą dla uczniów.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

17 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.