Idee i twórczość romantyzmu

Cechy literatury romantycznej obejmują szereg elementów światopoglądowych i artystycznych, które definiują tę epokę:

1. Przedkładanie uczuć, intuicji i wiary nad rozum - sprzeciw wobec oświeceniowego racjonalizmu.
2. Bunt przeciwko kanonom i konwencjom, w tym protest przeciwko klasycyzmowi i harmonii.
3. Indywidualizm i pochwała wyobraźni jako mocy twórczej człowieka.
4. Fascynacja tajemniczością, fantastyką i żywiołowością natury.
5. Protest przeciwko dyktaturze, autorytaryzmowi i feudalnemu porządkowi społecznemu.
6. Umiłowanie wolności, wyrażające się m.in. w walce narodowowyzwoleńczej.
7. Czerpanie inspiracji z folkloru i fascynacja kulturą średniowieczną.

Filozofia romantyzmu notatka powinna uwzględniać główne kierunki artystyczne epoki:

1. Historycyzm - fascynacja dawnymi epokami, zwłaszcza średniowieczem.
2. Orientalizm - zainteresowanie kulturą Bliskiego i Dalekiego Wschodu.
3. Ludowość - inspiracja kulturą ludową i chłopską.
4. Mistycyzm - poszukiwanie przeżyć duchowych i pozaracjonalnych.
5. Mesjanizm - idea ziemskiego zbawienia ludzkości, związana z narodem polskim.
6. Winkelriedyzm - koncepcja Juliusza Słowackiego, podkreślająca sens walki czynnej.
7. Werteryzm - model postawy bohatera literackiego, charakteryzujący się wybujałą uczuciowością.
8. Prometeizm - postawa etyczna polegająca na poświęceniu jednostki dla dobra ludzkości.
9. Wallenrodyzm - idea posługiwania się podstępem i zdradą dla realizacji szlachetnego celu.
10. Frenezja romantyczna - skłonność do opisywania makabrycznych scen i nieokiełznanych namiętności.

Example: Przykładem werteryzmu w literaturze polskiej jest postać Gustawa z IV części "Dziadów" Adama Mickiewicza.

Vocabulary: Frenezja romantyczna - tendencja w literaturze romantycznej do przedstawiania scen pełnych grozy, okrucieństwa i szaleństwa.