Streszczenie i problematyka utworu
W środku lasu, w chatce leśnika umiera Pułkownik, którego stan zdrowia wywołuje wielki smutek wśród okolicznej ludności. Jest to postać powszechnie szanowana i podziwiana. Mickiewicz porównuje umierającego do hetmana Stefana Czarnieckiego, słynnego wodza z czasów potopu szwedzkiego, co podkreśla wzniosłość i bohaterstwo Pułkownika.
Umierającemu towarzyszą dawni żołnierze Tadeusza Kościuszki, co dodatkowo wzmacnia patriotyczny charakter utworu. Dopiero w zakończeniu wiersza odkrywamy zaskakującą prawdę - Pułkownik to tak naprawdę Emilia Plater, szlachcianka i kapitan Wojska Polskiego podczas powstania listopadowego.
Główna bohaterka, Emilia Plater, to postać odznaczająca się dzielnością, odwagą, szlachetnością i religijnością. Przystąpiła do powstania z własnym oddziałem partyzantów i wykazała się talentem wojskowym. Oddała życie za wolność Polski, stając się symbolem poświęcenia dla ojczyzny.
Zapamiętaj! Najważniejszym tematem utworu jest walka o niepodległość i wyjątkowa rola kobiet w tej walce. Mickiewicz przedstawia Emilię Plater jako godny naśladowania wzór prawdziwego patrioty - osoby gotowej poświęcić wszystko, nawet życie, dla najwyższej wartości, jaką jest ojczyzna.