Powstanie i struktura teatru antycznego
Teatr grecki ma swoje korzenie w kulcie Dionizosa, boga wina i płodności. Czciciele tego bóstwa śpiewali na jego cześć pieśni pochwalne zwane dytyrambami i tańczyli. W orszaku Dionizosa brały udział osoby przebrane za leśne demony, takie jak satyrowie i sylenowie. Święta ku czci Dionizosa obchodzono dwa razy w roku: jesienią na wsiach (Małe Dionizje) oraz wiosną w Atenach (Wielkie Dionizje).
Highlight: Teatr antyczny budowa opierała się na ścisłej strukturze, która obejmowała następujące elementy:
- Prologos - wstęp wprowadzający w akcję
- Parodos - wejście chóru i pieśń na wejście
- Epeisodiony - dialogi bohaterów
- Stasimony - pieśni chóru (przeplatające się z epeisodionami)
- Exodos - pieśń chóru na wyjście
Definition: Chór w tragedii antycznej pełnił rolę komentatora, zapowiadał wejście kolejnych postaci oraz wyrażał ogólnoludzkie refleksje.
W teatrze antycznym obowiązywały ścisłe zasady, znane jako zasada trzech jedności:
- Jedność miejsca - akcja rozgrywała się w jednym miejscu
- Jedność czasu - akcja nie przekraczała 24 godzin
- Jedność akcji - fabuła dotyczyła jednego wątku lub problemu
Example: Jak wyglądał teatr grecki w praktyce? Chór i aktorzy występowali w specjalnych kostiumach, koturnach (których wysokość zależała od pozycji społecznej postaci), perukach zwanych onkos oraz w maskach. Maski w teatrze greckim były ściśle związane z charakterem wystawianej sztuki i oddawały przeżycia oraz uczucia postaci dramatu.
Vocabulary: Katharsis to pojęcie oznaczające oczyszczenie. Widz, oglądając tragedię i śledząc losy bohaterów, doznawał wielu uczuć, takich jak żal, przerażenie, litość czy trwoga. Te przeżycia miały go oczyszczać ze złych emocji i intencji oraz skłaniać do refleksji nad własnym postępowaniem.
Quote: "Konflikt tragiczny to postawienie bohatera wobec dwóch równorzędnych racji. Wybór którejkolwiek z nich zakończy się dla niego klęską."
Warto zauważyć, że w teatrze greckim aktorami byli wyłącznie mężczyźni, co stanowiło charakterystyczną cechę tego okresu. Kto wprowadził trzeciego aktora w teatrze greckim? Było to innowacją wprowadzoną przez Sofoklesa, co pozwoliło na bardziej złożone interakcje między postaciami na scenie.
Highlight: Cechy tragedii antycznej obejmowały:
- Obecność chóru
- Zasadę trzech jedności
- Konflikt tragiczny
- Fatum (przeznaczenie)
- Katharsis
- Sacrum (sfera świętości)
- Zasadę decorum (styl podniosły)
- Winę tragiczną (niezawinioną)
Te elementy składały się na unikalny charakter teatru antycznego, który do dziś inspiruje twórców i badaczy literatury.
