Cyfry rzymskie
Cyfry rzymskie to inny sposób zapisywania liczb. Zapamiętaj podstawowe znaki: I (1), V (5), X (10), L (50), C (100), D (500) i M (1000).
Cyfry te możemy łączyć, tworząc liczby jak VII (7) czy XIII (13). Pamiętaj też o specjalnych przypadkach: IX to 9, XL to 40, CD to 400, a CM to 900.
Ciekawostka: Cyfry rzymskie nadal używane są przy zapisie wieków, rozdziałów książek czy numeracji władców!
Potęgi
Potęgi to skrócony sposób zapisywania mnożenia tej samej liczby. Na przykład 5³ oznacza 5×5×5.
Podstawowe zasady dotyczące potęg:
- a⁰ = 1 (każda liczba podniesiona do potęgi zero daje 1)
- a¹ = a (liczba podniesiona do potęgi 1 to ona sama)
- aˣ⋅aʸ = aˣ⁺ʸ (mnożąc potęgi o tej samej podstawie, dodajemy wykładniki)
- (aˣ)ʸ = aˣ·ʸ (potęgując potęgę, mnożymy wykładniki)
Kwadraty i sześciany liczb
Warto zapamiętać kwadraty najważniejszych liczb:
- 1² = 1, 2² = 4, 3² = 9, 4² = 16, 5² = 25
- 10² = 100, 15² = 225, 20² = 400, 30² = 900
Sześciany warto znać przynajmniej dla pierwszych liczb:
- 1³ = 1, 2³ = 8, 3³ = 27, 4³ = 64, 5³ = 125, 10³ = 1000
Działania na pierwiastkach
Przy działaniach na pierwiastkach pamiętaj o podstawowych zasadach:
- √a · √b = √(a · b) (iloczyn pierwiastków to pierwiastek z iloczynu)
- √a/√b = √a/b (iloraz pierwiastków to pierwiastek z ilorazu)
Przydatne przybliżone wartości: √2 ≈ 1,41, √3 ≈ 1,73, √5 ≈ 2,24
Kolejność wykonywania działań
Pamiętaj o właściwej kolejności wykonywania działań:
- Najpierw działania w nawiasach
- Potem potęgowanie i pierwiastkowanie
- Następnie mnożenie i dzielenie w kolejności występowania
- Na końcu dodawanie i odejmowanie w kolejności występowania