Liczby rzymskie i działania na liczbach
Liczby rzymskie zapisujemy za pomocą specjalnych liter: I=1, V=5, X=10, L=50, C=100, D=500 i M=1000. Dzięki nim możemy zapisywać liczby bez używania cyfr arabskich.
Aby znaleźć NWD (największy wspólny dzielnik) dwóch liczb, rozkładamy je na czynniki pierwsze. Na przykład dla 24 i 16:
- 24: 24÷2=12, 12÷2=6, 6÷2=3, 3÷3=1
- 16: 16÷2=8, 8÷2=4, 4÷2=2, 2÷2=1
Następnie wybieramy wspólne czynniki (muszą być po prawej stronie).
NWW (najmniejsza wspólna wielokrotność) znajdziemy mnożąc wszystkie czynniki pierwsze z rozkładu obu liczb. Na przykład NWW liczb 16 i 3 wynosi 48.
💡 Wskazówka: Aby szybko sprawdzić, czy liczba jest podzielna przez konkretną liczbę, zapamiętaj proste zasady: przez 2 - jeśli kończy się na 0,2,4,6,8; przez 5 - jeśli kończy się na 0 lub 5; przez 3 lub 9 - jeśli suma cyfr dzieli się przez 3 lub 9.
Przy dzieleniu z resztą pamiętaj o wzorze: dzielna = dzielnik · iloraz + reszta. Na przykład: 13÷7=1 reszta 6, więc 13=7·1+6. Ułamki możemy skracać, dzieląc licznik i mianownik przez ich wspólny dzielnik.