System rzymski
Znaki w systemie rzymskim reprezentują konkretne wartości: I = 1, V = 5, X = 10, L = 50, C = 100, D = 500 i M = 1000. Ich kombinacje pozwalają zapisać różne liczby, które spotykasz w codziennym życiu, na przykład na zegarach czy przy numeracji rozdziałów w książkach.
Przy zapisie liczb rzymskich obowiązują dwie główne zasady. Pierwsza mówi, że obok siebie mogą występować maksymalnie trzy takie same cyfry I, X, C lub M. Pozostałe cyfry (V, L, D) mogą pojawić się w danej liczbie tylko raz. Dlatego poprawny jest zapis III (3), ale już nie IIII.
Druga zasada dotyczy kolejności cyfr. Gdy mniejsza cyfra stoi przed większą, odejmujemy jej wartość. Ta specjalna zasada występuje tylko w sześciu przypadkach: IV (4), IX (9), XL (40), XC (90), CD (400) i CM (900). Na przykład IV to 5-1=4, a IX to 10-1=9. W innych przypadkach wartości cyfr po prostu dodajemy, na przykład XIV to 10+5-1=14, a LXXII to 50+10+10+1+1=72.
Ciekawostka! Rzymianie nie znali liczby zero. Pojęcie zera dotarło do Europy znacznie później, dzięki matematykom z Indii i świata arabskiego.