Ramy czasowe i kluczowe pojęcia romantyzmu
Ramy czasowe romantyzmu w Polsce i Europie różnią się, co odzwierciedla specyfikę historyczną i kulturową poszczególnych regionów. W Polsce romantyzm rozpoczął się w 1822 roku wraz z wydaniem "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza, a zakończył się w 1864 roku po upadku powstania styczniowego. W Europie natomiast epoka ta trwała od 1789 roku, czyli od wybuchu Rewolucji Francuskiej, do 1864 roku.
Highlight: Początek romantyzmu w Polsce datuje się na 1822 rok, co związane jest z publikacją "Ballad i romansów" Adama Mickiewicza, podczas gdy początek romantyzmu w Europie przypada na rok 1789, co zbiega się z wybuchem Rewolucji Francuskiej.
Okres romantyzmu w Polsce był ściśle związany z wydarzeniami historycznymi, takimi jak powstanie listopadowe (1830-1831) i powstanie styczniowe (1863-1864). Te wydarzenia miały ogromny wpływ na literaturę i sztukę tego okresu, kształtując tematykę i postawy twórców.
Example: Powstanie listopadowe (1830-1831) i jego konsekwencje stały się inspiracją dla wielu dzieł romantycznych, w tym dla "Dziadów" części III Adama Mickiewicza.
Bohater romantyczny to kluczowa postać literatury tego okresu. Charakteryzuje się on wyjątkowością, głębokimi przeżyciami wewnętrznymi i często tragicznym losem. Jest to zazwyczaj jednostka wybitna, skłócona ze światem, często nieszczęśliwie zakochana i owładnięta namiętnościami.
Definition: Bohater romantyczny to postać literacka charakteryzująca się indywidualizmem, głębokimi emocjami, często pozostająca w konflikcie ze społeczeństwem i przeżywająca wewnętrzne rozterki.
Ważnymi pojęciami związanymi z romantyzmem są:
- Prometeizm - postawa poświęcenia się jednostki dla dobra ogółu, często wiążąca się z buntem wobec Boga lub bogów w dążeniu do celu.
Vocabulary: Prometeizm to postawa charakteryzująca się poświęceniem jednostki dla dobra ogółu, często związana z buntem przeciwko wyższym siłom.
-
Werteryzm - postawa charakteryzująca się nadmierną wrażliwością, melancholią i skłonnością do dramatycznych przeżyć miłosnych, nazwana tak od bohatera powieści Goethego "Cierpienia młodego Wertera".
-
Weltschmerz - z niemieckiego "ból świata", określa nastrój cierpienia, smutku i melancholii, często towarzyszący bohaterom romantycznym.
-
Historiozofia - próba filozoficznego wyjaśnienia wydarzeń historycznych, oparta na przekonaniu o istnieniu ukrytej siły kierującej dziejami świata.
Quote: "Wędrowiec nad morzem mgły" Caspara Davida Friedricha to obraz, który doskonale oddaje ducha romantyzmu, ukazując samotną postać kontemplującą potęgę natury.
Romantyzm w Polsce i Europie był okresem, który głęboko wpłynął na kulturę, sztukę i literaturę, kształtując nowe sposoby myślenia o jednostce, społeczeństwie i historii. Jego dziedzictwo jest widoczne do dziś w wielu aspektach kultury europejskiej.
