Ustrój polityczny i systemy parlamentarno-gabinetowy oraz prezydencki
Ustrój polityczny to wszystkie regulacje prawne dotyczące organizacji i kompetencji organów państwa oraz relacji między nimi. To właśnie te zasady określają, jak działa państwo i kto ma jaką władzę.
System parlamentarno-gabinetowy charakteryzuje się dualizmem władzy wykonawczej - władzę dzielą prezydent i premier. Prezydent ma zwykle ograniczone kompetencje, a rząd odpowiada politycznie przed parlamentem. W takim systemie parlament może uchwalić wotum nieufności wobec rządu. Ten model funkcjonuje m.in. w Wielkiej Brytanii, Włoszech czy państwach skandynawskich.
Z kolei system prezydencki cechuje monizm władzy wykonawczej - prezydent wybierany w wyborach powszechnych jest zarówno głową państwa, jak i szefem rządu. Ministrowie są jedynie wykonawcami woli prezydenta. Istnieje wyraźny rozdział władzy - parlament nie może odwołać prezydenta ani jego ministrów, a prezydent nie może rozwiązać parlamentu.
Ciekawostka! System prezydencki najlepiej widać na przykładzie USA, gdzie prezydent ma ogromną władzę, ale jednocześnie istnieje silny mechanizm "hamulców i równoważników" (checks and balances) między władzami.