System prawa
Każdy system prawa opiera się na kilku fundamentalnych zasadach. Należą do nich hierarchiczność (przepisy wyższego rzędu są ważniejsze), spójność (brak sprzeczności między normami) oraz zupełność (możliwość rozstrzygnięcia każdej sprawy). Te zasady zapewniają, że prawo działa sprawnie i przewidywalnie.
Czasem w prawie pojawiają się luki prawne – sytuacje, gdy brakuje odpowiedniej regulacji do rozstrzygnięcia sporu. Występują różne typy luk: konstrukcyjna (gdy wymagana regulacja nie istnieje), swoista (gdy organ nie wprowadził odpowiednich przepisów) i techniczna (gdy brakuje konkretnych przepisów).
Gdy przepisy prawa są ze sobą sprzeczne, stosuje się reguły kolizyjne. Najważniejsze z nich to: norma wyższego rzędu uchyla normę niższego rzędu, norma szczególna uchyla normę generalną, a norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą. Te reguły pomagają sędziom i prawnikom ustalić, które przepisy należy zastosować w konkretnej sprawie.
💡 Warto zapamiętać! Systemy prawa na świecie różnią się między sobą. W Polsce funkcjonuje system pozytywny (kontynentalny), podczas gdy w Wielkiej Brytanii i USA obowiązuje system precedensowy (anglosaski).
Na świecie występują cztery główne typy systemów prawa: pozytywny (oparty na aktach normatywnych), precedensowy (bazujący na orzeczeniach sądowych), zwyczajowy (funkcjonujący dzięki powszechnym przekonaniom) oraz religijny (opierający się na świętych księgach i ich interpretacjach). Każdy z tych systemów kształtował się przez wieki i odpowiada na potrzeby różnych społeczeństw i kultur.